پادشکننده (آنچه از بی نظمی بهره می برد)

وقتی در طول سفرم به لندن، عبارت «پس از سانحه» را شنیدم جرقه‌ای در ذهنم زده شد. همانجا به فکرم رسید که این واکنش‌های هورمونی پادشکننده صرفا شکلی از افزونگی است و تمام پندارها درباره مادر طبیعت در ذهنم با هم تلاقی کردند. همه‌اش به افزونگی ربط دارد. طبیعت دوست دارد خودش را بیش از ارزش واقعی بیمه کند.

ایجاد لایه‌های افزونگی، خصلت اساسی مدیریت ریسک سیستم‌های طبیعی است. ما انسان‌ها دو تا کلیه داریم که اندام‌های یدکی اضافه هستند (حتی شاید شامل حال حسابدارها هم بشود) و همچنین در بسیاری از چیزها (مثلا ریه، سیستم عصبی، رگ‌های شریانی) ظرفیت اضافه داریم، بااین‌حال طراحی بشر به قول معروف طوری است که معمولا مضایقه می‌کند و برعکس افزونگی است؛ ما پیشینه‌ای تاریخی از زیر بار قرض رفتن داریم که برخلاف افزونگی است (پنجاه هزار تا اسکناس اضافی توی بانک یا بهتر از آن زیر تشک، افزونگی است، که اگر همان مقدار را بانک به شکل بدهی از ما داشته باشد یعنی خلاف افزونگی). افزونگی مبهم و دوپهلو است چون اگر هیچ اتفاق غیرمعمولی رخ ندهد شبیه یک زائده است. مگر این‌که اتفاق نامعمولی رخ دهد، که معمولا رخ می‌دهد.

به‌علاوه افزونگی لزوما ضعیف و بی‌جربزه نیست؛ می‌تواند خیلی هم سلطه‌جو باشد. مثلا اگر موجودی زیادی در انبار دارید مثلا هر نوع کودی و آن را کنار گذاشته‌اید که فقط خاطرتان جمع باشد و بعد به دلیل کارشکنی‌هایی در چین، قحطی‌اش می‌آید آن وقت می‌توانید موجودی مازادتان را به بهای گرانی بفروشید. یا اگر ذخیره نفتی مازاد دارید می‌توانید آن‌ها را در زمان کمبود با سود زیادی بفروشید.

حالا معلوم می‌شود که دقیقا همان منطق در مورد جبران بیش از حد هم صدق می‌کند: جبران بیش از حد دقیقا شکلی از افزونگی است.