وسعت یا عمق؟/ پریدن از شاخه‌ای به شاخه‌ای دیگر

کتاب «وسعت یا عمق»، نوشته‌ی دیوید اپستین، به همت نشر ترجمان علوم انسانی به چاپ رسیده است. بسیار شنیده‌ایم که می‌گویند اگر می‌خواهید مهارتی را بیاموزید یا نوازنده‌ای ماهر شوید یا در هر کاری سرآمد باشید، باید از سنین کم شروع کنید، تمرکزتان را تماماً وقف آن کار کنید و ساعات زیادی را به تمرین هدفمند اختصاص دهید؛ اگر سرسری کار کنید و دست نجنبانید و متمرکز و مستمر کار نکنید، هرگز به جایی نخواهید رسید و دیگران گوی سبقت را از شما می‌ربایند. در یک کلام، برای موفقیت باید متخصص شوید. اما دیوید اپستین، در تحقیقی طولانی و روشمند، مسیر موفقیت بسیاری از ورزشکاران، هنرمندان، مخترعان و دانشمندان را بررسی کرده و به نتیجه‌ای خیره‌کننده رسیده است: در اغلب زمینه‌ها، به‌خصوص حوزه‌های پیچیده و پیش‌بینی‌ناپذیر، کامیابی از آن متفنن‌هاست نه متخصص‌ها. متفنن‌ها به جای تمرکز بر یک حوزه، از این شاخه به آن شاخه می‌پرند؛ آن‌ها راهشان را دیر پیدا می‌کنند، اما خلاق‌تر و چابک‌ترند و راه‌حل‌هایی را می‌بینند که از چشم همتایان متخصصشان پنهان می‌ماند. اپستین در این کتاب ماجراهای متعدد و دور از انتظاری از پیروزی‌ها و شکست‌ها نقل می‌کند و نشانمان می‌دهد که چطور جهانمان را وسعت ببخشیم و توانایی‌هایمان را پرورش دهیم.

قسمتی از کتاب وسعت یا عمق:

بنت فلوبییرگ، رئیس بخش مدیریت برنامه‌ریزی مدرسه‌ی کسب‌‌و‌کار آکسفورد نشان داده است که ۹۰درصد پروژه‌های عظیم زیرساختی در سراسر جهان بیش از بودجه‌ی برنامه‌ریزی‌شده هزینه می‌برند (به‌طور میانگن، ۲۸درصد بیشتر). دلیل آن تا حدودی این است که مدیران بر جزئیات پروژه‌ی خود تمرکز می‌کنند و این امر آن‌ها را بیش از حد خوش‌بین می‌کند. مدیران پروژه ممکن است مانند گروه برنامه‌ریزی درسی کانمن تصور کنند، به پشتوانه‌ی خیل کارشناسان فعال در پروژه، تأخیرهایی که برای سایر گروه‌ها پیش آمده برای گروه آن‌ها رخ ندهد. فلوبییرگ پروژه‌ی ساخت سیستم تراموا در اسکاتلند را مورد مطالعه قرار داد. در این پروژه، یک تیم مشاوره‌ی خارجی فرایندی تمثیلی به انجام رساندند مشابه آنچه سرمایه‌گذاران در آزمایشی که پیش‌تر ذکر شد انجام دادند. آن‌ها جزئیات دقیق این پروژه را نادیده گرفتند و پروژه‌های دیگر با شباهت‌های ساختاری را مورد توجه قرار دادند. تیم مشاوره می‌دانست که گروه اجرایی پروژه جزئیات کارهایی که باید انجام شود را مد نظر قرار داده و بر آن اساس، تجزیه و تحلیل دقیقی ارائه کرده است. با وجود این، پس از مقایسه‌ی آن با نمونه‌های مشابه نتیجه گرفت که هزینه‌ی برآوردشده برای انجام پروژه، یعنی ۳۲۰ میلیون پوند (بیش از ۴۰۰ میلیون دلار) برآورد به‌شدت پایینی است. سه سال بعد، تراموا با هزینه‌ی تمام‌شده‌ی بیش از ۱ میلیارد پوند افتتاح شد. از آن پس،‌ متولیان سایر پروژه‌های زیرساختی در انگلستان رویکردهای برون‌نگری را به کار گرفتند و به‌خصوص مدیران را وادار به مقایسه‌ی پروژه‌ها با تعداد زیادی از پروژه‌های خارجی پیشین کردند. پژوهشگران برون‌نگری پس از تجربه‌ای که با سرمایه‌گذاران داشتند به صنعت فیلم روی آوردند، عرصه‌ای پیش‌بینی‌ناپذیر و غیر قابل اعتماد با خطرپذیری و سود بالا، و انبوهی از داده‌های مربوط به رخدادهای واقعی. آن‌ها در این فکر بودند که آیا با به کار انداختن تفکر تمثیلی در سینماروها می‌توان موفقیت فیلم‌ها را به‌درستی پیش‌بینی کرد یا خیر. آن‌ها اطلاعات اولیه‌ی فیلم‌هایی که به‌زودی اکران می‌شدند، از جمله اسامی بازیگران اصلی و پوستر تبلیغاتی و خلاصه‌ی داستان فیلم‌ها را در اختیار صدها نفر از علاقه‌مندان سینما قرار دادند. این فیلم‌ها شامل مهمانان ناخوانده‌ی عروسی، چهار شگفت‌انگیز، دوس بیگولو: اروپایی ژیگولو و فیلم‌های دیگر بود. فهرستی از چهل فیلم قدیمی‌تر هم به سینماروها دادند و از آن‌ها خواستند بر این اساس رتبه‌بندی کنند که هرکدام چقدر به فیلم‌های نزدیک به اکران شبیه‌اند. محققان از رتبه‌ی مشابهت فیلم‌ها با هم (و نیز اطلاعات پایه‌ای ناچیزی درباره‌ی فیلم، مثل ادامه‌دار بودن یا نبودن آن) برای پیش‌بینی درآمد نهایی فیلم‌های رو به اکران استفاده کردند. آن‌ها این پیش‌بینی‌ها را با پیش‌بینی یک مدل ریاضی مقایسه کردند که پر بود از اطلاعاتی مربوط به ۱۷۰۰ فیلم قدیمی و نیز فیلم‌هایی که به‌زودی روی پرده می‌آمدند، اطلاعاتی شامل ژانر، بودجه، بازیگران ستاره، سال انتشار و اکران در تعطیلات. پیش‌بینی میزان فروش براساس مقایسه‌ای که بین سینماروها انجام داده بودند، با اینکه این همه اطلاعات دقیق را به کار نگرفته بودند، بسیار بهتر از پیش‌بینی مدل ریاضی از آب درآمد. این پیش‌بینی برای ۱۵ فیلم از ۱۹ فیلمِ نزدیک به اکران بهتر عمل کرد. با به‌کارگیری مقایسه‌ی سینماروها، پیش‌بینی درآمد فیلم جنگ دنیاها، افسون‎شده و چشم قرمز کمتر از ۴درصد و فیلم دوس بیگولو: اروپایی ژیگولو ۱٫۷ درصد از میزان واقعی فروش پایین‌تر بود. نتفلیکس هم برای ارتقای الگوریتم توصیه‌گر خود به نتیجه‌ای مشابه رسید. وسعت یا عمق را عرفانه محبی جهرمی ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۳۳۳ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۷۴ هزار تومان چاپ و روانه کتابفروشی‌ها شده است.