سوپراگو (مفاهیم روانکاوی)

همه‌سوپراگو دارند. اما احتمالا نام‌های دیگری به آن می‌‌‌دهند: وجدان، وجدان معذب یا اخلاق. فارغ از نام‌گذاری‌های مختلف همگی‌‌‌‌سوپراگو داریم. سوپراگو را معمولا (البته خواهیم دید تنها به این شکل محدود نمی‌‌‌شود) به‌صورت ندایی درونی می‌‌‌شناسید. این ندا شما را از انجام کارهای اشتباه (نامشروع، غیراخلاقی، ظالمانه) باز می‌دارد حتی اگر بر دیگران پوشیده باشند. اگر تسلیم وسوسه شده و آگاهانه کاری ناشایست انجام دهید تنبیه‌تان می‌‌‌کند. حتی گاهی‌اوقات بی‌آنکه اقدام به چنین کاری کرده باشید دست به مجازات می‌‌‌زند.
می‌‌‌توانید بگویید این وجدان شماست اما مفهوم فرویدی سوپراگو به‌رغم شباهت‌های بسیار، کاملا منطبق با مفهوم وجدان نیست. یکی از بزرگترین تمایزات مفهوم قدیمی وجدان و بسط روانکانۀ مفهوم سوپراگو این است که در مفهوم اخیر ارتباط اندکی وجود دارد بین آنچه فرد آگاهانه مجاز می‌‌‌پندارد و آنچه سوپراگو واقعا اجازۀ انجامش را می‌‌‌دهد. به‌بیان‌دیگر گاهی به‌شدت احساس گناه می‌‌‌کنیم و خود را آدم بدی می‌‌‌دانیم درحالی‌که منشأ این احساسات برایمان نامشخص است. مثلا وقتی گمرک فرودگاه از مردم سؤال و جواب می‌کند یا پلیس برای یک بازرسیِ ساده متوقفشان می‌کند بااینکه هیچ خطایی از ایشان سر نزده، مضطرب می‌‌‌شوند.
در موارد پیچیده‌تر سوپراگو ما را مستقیما از اعماق وجودمان مورد خطاب قرار می‌دهد: «به کارِت برس. به‌اندازۀ کافی معطل کرده‌ای»، «دیگه شکلات نخور» یا «بشقابا رو قبل از بیرون رفتنت بشور وگرنه به محض برگشتن باید بشوریشون». سوپراگو همیشه این‌قدر ملایم برخورد نمی‌‌‌کند: «تو آدم بدعنقی هستی. هیچ بویی از محبت نبردی. این چه طرز برخورد با خواهرته؟». بعضی‌اوقات هم خیلی ملامت‌کننده است: « واقعا که گوشت‌تلخی. اصلا نمی‌شه دو کلام باهات حرف زد. لیاقت دوستی و عشقِ هیچکی رو نداری بدبخت.»