کتاب کهریزک اثری است از سیده مهشاد مهاجرانی و آرش حیدری به چاپ انتشارات خرد سرخ.

نویسندگان کتاب حاضر با نگاه به کهریزک از بعد تاریخی و روایتی به بررسی عللی می پردازند که سبب خلق کهریزک کنونی و پدید آمدن جرم و حجمی به نام حاشیه نشینی شده است. آن ها از ایدئولوژی ها و نیروهایی پرده برمی دارند که طبق قاعده ای از پیش تعیین شده دست به ایجاد مناطق بالا و پایین در شهرها زده اند.

کهریزک در وجهی درون ماندگار و تاریخ مند چیست و چگونه ممکن شده است؟ فرایند دگرگون شدن کهریزک چیست؟ و بسیاری سوال دیگر، در این پژوهش مورد بحث قرار گرفته اند.

کهریزک در روایت ساکنانش تاریخ فرودست شدن را روایت می کند. بین روایت فرودست شدن و فرودست بودن تفاوتی اساسی وجود دارد. روایت فرودست شدن روایتی تاریخی است که قصه ای می گوید اما روایت فرودست بودن تصویر بی حرکتی است از موجوداتی که نمی دانیم از کجا آمده اند، به همین خاطر همواره مبهمند و «غیر از من.» فرودست شدن یعنی نشان دادن منطق نیرو- نسبت هایی که تفاوتی در فضا ایجاد کرده اند و عناصری را در بالا و عناصری را در پایین چیده اند. بالا با پایین همسایه می شود؛ بالا در نسبت با پایین خلق می شود؛ مسئله همین «می شود» است که در پرانتز می رود. بالا، بالا نبوده است، بالا شده است و اگر بالا رفته است، باید پایین خودش را خلق کند وگرنه بالا بدون پایین معنا ندارد. حرکت رو به بالا با خلق یک پایین هم ارز است. مسئله اما بر سر همین منطق حرکتی است که چگونه فضا را شکاف می دهد، بالایی را می سازد در نسبت با پایین خودش و چنان وانمود می کند گویی «اینجا» برای ما و «آنجا» برای آنها همواره همین طور «بوده» است، نه اینکه این طور «شده» باشد. «چمن زمین» به کهریزک- پایین بدل شده است، نه اینکه کهریزک بوده باشد.

جایی که اولین کارخانه صنعتی را دارد و جزء اولین جاهایی است که برق به آن رسیده است، حالا یک ناکجاآباد است. قصه کهریزک قصه نخستین جاهایی است که صنعت پایش را آنجا گذاشته است. کهریزکی که با وارد شدن برق بنا بود سرتاسر روشن شود حالا «از درخشش ظفرمند فاجعه تابناک است.»