کتاب چالش های مکتب هنری انقلاب اثر دکتر علی اصغر فهیمی فر، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، است به چاپ انتشارات مهر نوروز.

سال هاست که از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می گذرد و در این زمان آثار هنری بسیاری تولید و عرضه شده است؛ اما سوالی که پیش می آید و محوریت مباحث کتاب به آن اختصاص دارد، این است که آیا در این مدت ما توانسته ایم به یک مکتب مستقل هنری و زیباشناختی دست یابیم؟ و چنانچه پاسخ این سوال منفی است چه عوامل و چالش هایی مانع از ظهور و بروز یک هنر با ویژگی های زیبا شناختی منحصر به فرهنگ ما و مستقل شده است؟ کتاب حاضر هم چنین این مسئله را که آیا می توان گفت انقلاب اسلامی توانسته مولفه های زیباشناختی هنر ایران را در دوران سنت به شکل نوین هنری ادامه بدهد، بررسی کرده و از آن جا که منشا بسیاری از هنرهای معاصر از اروپا و امریکا است این موضوع را واکاویده است که آیا ما توانسته ایم نسبت به بومی سازی آن ها موفق عمل کنیم و محتوای فرهنگی ایرانی را به گونه ای وارد آن ها سازیم که به تعارض میان فرم و محتوا منجر نشود؟

دکتر فهیمی فر در کتاب حاضر به دنبال پاسخگویی به سوالات ذکر شده و روشن سازی موانع و کاستی هایی که مکتب هنری انقلاب را به چالش کشیده اند، قلم گردانی کرده و با دغدغه ارزش های ایرانی- اسلامی فرصت مطالعه ای در زمینه فرهنگ و هنر این سرزمین فراهم آورده است.

فقدان نظام مند هنر ایران و نبود نظریه های قابل اعتنا در پیشینه مطالعاتی هنر ایران سبب شده که پژوهشگران جدید ایرانی جهت تبیین هنر ایران به سوی نظریه های اروپایی اقبال نمایند که در جای خود می تواند عامل انحراف پژوهش ها و مطالعات باشد. همان طور که گفته شد هر نظریه هنری در چارچوب مفاهیم بنیادین و پارادایم هایی شکل می گیرد که نظریه در چارچوب آن مفهوم های بنیادین بیان می شود. حال اگر چارچوب مفهومی نظریه های غربی با چارچوب نظری پژوهشگر در تعارض باشد و مغایر مفاهیم بنیادین هنر ایران باشد قطعا این کار به تحمیل منطق نظری و نظریه های بیگانه در مطالعات ما خواهد انجامید. ناگفته نماند این گفته به این معنی نیست که نظریه های ارائه شده توسط اروپاییان در مورد هنر تماما اشتباه است بلکه هدف نوعی انذار روش شناسانه است به این معنی که به کارگیری نظریه در مطالعات هنر ایران باید به گونه ای باشد که چارچوب مفهومی نظریه نباید مغایر با مفاهیم و پیش فرض های نظری هنر ایرانی باشد. ضمن آن که این نظریه ها چه بسا در مورد هنر اروپا صدق کند.

برخی از نظریه های اروپایی راجع به هنر غربی، پس از سال ها که از طرح آن ها می گذرد، همچنان اعتبار خود را حفظ کرده اند، لذا جهت فهم عمیق تر هنر غربی اتکاء به این نظریه ها می تواند مفید باشد. حتی برخی از اروپاییان نظریاتی راجع به ادبیات و هنر ایران عرضه کرده اند که قابل احترام اند، اما نکته این است چنان چه نظریه های غربی در تبیین و تحلیل فرهنگ و هنر اروپا جواب داده نباید انتظار داشت که در مطالعات هنر ایران نیز لزوما جواب دهد. و قطعا در کاربست این نظریه ها در مطالعه هنر ایرانی باید با تامل و ژرف بینی توام باشد. در خلال دهه های گذشته بسیاری از مطالعات دانشگاهی ایران از نظریه های فرانسوی افرادی مانند بارت، ژیژک، لکان، فوکو در تبیین نظام مند مساله مورد مطالعه خود بهره گرفته اند در حالی که این نظریه ها عمدتا برای بیان پدیده های اجتماعی و هنری فرانسه و اروپا تولید شده اند و چه بسا اساسا با منطق نظری فرهنگ و هنر ایران بیگانه اند.