کتاب علم ما به عالم خارج اثر برتراند راسل است به ترجمه منوچهر بزرگمهر و چاپ انتشارات جامی.

کتاب پیش رو به شیوه ای تحلیلی- منطقی نگارش شده و منظور راسل از نوشتن آن این بوده که اصول جدید منطق و ریاضی خود را بر عالم خارج اطلاق نموده و منطبق سازد؛ مقصود بیشتر توضیح روش و طریقه ی تحقیق است بنابراین می توان مطالبی در مرحله تحقیق و آزمایش را نیز در کتاب یافت.

تاریخ نگارش کتاب همزمان با 96 سالگی نویسنده و در بحبوحه جنگ جهانی اول است و سر فصل های آن عبارتند از:

“تمایلات معاصر، “منطق به  عنوان حقیقت و ذات فلسفه، “علم ما به خارج، “عالم فیزیک و عالم حس، “نظریه اتصال یا پیوستگی، “بحث تاریخی درباره مسئله عدم تناهی، “نظریه مثبت عدم تناهی و “در مفهوم علت و رابطه آن با مساله جبر و اختیار و حریت.

اگر دو نفر در اتاقی نشسته باشند، دو عالمی را ادراک می کنند که با هم شباهت دارند و هرگاه شخص ثالثی وارد شود و میان آنها بنشیند ادراک عالم ثالثی که متوسط بین آن دو عالم سابق است آغاز خواهد شد. درست است که فرض وجود این عالم ثالث قبل از ورود شخص مزبور عقلا جائز نیست، چه مشروط و منوط بر الات حاسه و اعصاب و مغز شخص جدید الورود است، اما فرض این که جنبه معینی از عالم از آن نظرگاه خاص قبلا موجود بوده ولو کسی آن را ادراک نمی کرده است عقلا جائز خواهد بود. نظام مرکب از جمیع مناظر عالم را چه مدرک و چه غیرمدرک من «نظام مناظر» می نامم و اصطلاح «عالم شخصی» را فقط به بیان آن مناظری که از عالم بالفعل ادراک می شود، اختصاص خواهم داد و به این قرار «عالم شخصی» عبارت خواهد بود از «منظره مدرک» ولی ممکن است تعداد مناظر غیرمدرک بیشمار باشد.

گاهی دو شخص مختلف مناظر مشابهی را ادراک می کنند و این تشابه به حدی است که در وصف آن ها عبارت لفظی واحدی استعمال می نمایند و می گویند همان میز را می بینید، زیرا اختلافات میان دو میزی که رویت می کنند، مختصر و عملا قابل اغماض است. از این رو گاهی ممکن است که تلازمی مبتنی بر مشابهت میان بسیاری از اجزاء یک منظره با اجزاء دیگری برقرار ساخت. هرگاه مشابهت بسیار زیاد باشد، می گوئیم که نظرگاه هر دو منظره مکانا قریب یکدیگرند، لیکن مکانی که این دو نظرگاه در آن قریب یکدیگر هستند با مکانی که داخل در منظره است بالکل متغایر است و این نسبتی است میان دو منظره که داخل در هیچ یک از آنها نیست و به ادراک نمی آید و اگر بنا باشد معلوم گردد فقط از راه قیاس و استنتاج خواهد بود. میان دو منظره مدرک که با هم شباهت دارند یک سلسله مناظر دیگری می توان تصور کرد که لااقل بعض آنها غیرمدرک اند به نحوی که میان هر زوجی از آنها ولو نهایت تشابه را داشته باشد باز منظره های دیگری هست که از آنها شبیه تر است…