نوشته ای است از حسن محدثی گیلوایی به چاپ انتشارات تیسا. این مجموعه دو جلدی حاصل سال ها مطالعه و تحقیق در زمینه دین و تجربه تدریس جامعه شناسی دین توسط مولف است. کتاب حاضر به عنوان نخستین جلد مجموعه به مبانی جامعه شناسی دین اختصاص یافته و این مفهوم را در چند فصل پی در پی معرفی می کند. نگارنده اثر خود را در دو بخش با عناوین “جامعه شناسی دین و مسائل آن در ایران” و “نظام های فرهنگی تام: اسطوره، دین و ایدئولوژی” به رشته تحریر در آورده و مباحث، پرسش ها و موضوعات مهم را که به عنوان مقدماتی برای ورود به مطالعه جامعه شناختی دین مطرح اند معرفی کرده است.

اینکه دین پدیده ای اجتماعی است، چه معنایی دارد؟ در توضیح اجتماعی بودن دین می توان گفت که اولا، برخی از جنبه های زندگی انسانی در عرف اجتماعی دینی نامیده می شوند و در نتیجه، از امور غیر دینی متمایز می شوند. این بدان معناست که درکی جمعی از عنصر دینی و غیر دینی وجود دارد. مواجهه با این جنبه دینی یا قدسی کاملا با مواجهه آدمی با جنبه های غیر دینی متفاوت است و این امر خود بخش قابل توجهی از کنش های اجتماعی را در جامعه دینی شکل می دهد. ثانیا، ادیان مستلزم رفتارها و اعمال جمعی و مشترک افرادند و پدیده های دینی معمولا در میان افرادی که اعتقادات، اخلاق، مناسک و قواعد مشترکی دارند، ظهور می یابند و متجلی می شوند. ثالثا، دین چون به صورت امری اجتماعی ظهور می یابد، طی این حضور و ظهور اجتماعی از سایر عوامل اجتماعی تاثیر می پذیرد و نیز بر آن ها تاثیر می گذارد. رابعا، دین مستلزم نمادپردازی و ارائه معنایی از حیات بشری و زندگی اجتماعی است و می دانیم که کلیه نمادپردازی های بشری مستلزم تعامل اجتماعی اند. حتی نظام های معنایی وحیانی نیز بدون وجود نظام های معنایی بشری و نمادپردازی انسانی قابل فهم نیستند. بدین معنا  که تحقق وحی بدون حضور فرهنگ و نمادپردازی که یکی از خصیصه های خاص بشر است، ممکن نبوده است. پس نظام های معنایی وحیانی نیز مسبوق به نمادپردازی جمعی اند و بنابراین، از مجرای آن قابل فهم می شوند. لذا آن ها نیز در بستری اجتماعی حضور می یابند.