کتاب رهایی بشر اثری است از فریبرز رئیس دانا به چاپ انتشارات نگاه.

کتاب حاضر به مفاهیم عدالت، آزادی و دولت و تقابل تنگاتنگی که میان عدالت و آزادی بر سر برتری شکل گرفته است، می پردازد.

نویسنده با توجه به گره خوردن مفهوم آزادی با دموکراسی و واژه ی عدالت با سوسیالیسم و قرار گرفتن این دو مولفه در دو جبهه ی مخالف، در پی آن است که این باورهای غلط را کنار بزند و به سردرگمی ها و سوال هایی که در این زمینه دامن مردم و به ویژه تحصیل کردگان را گرفته است، پاسخی مناسب بدهد بلکه درک مردم از عدالت، آزادی و نقش دولت به درستی افزایش یابد.

مدافعان نظریه اخلاقی دولت روش و نگاهی تاریخی داشتند مبنی بر اینکه سرنوشت و آینده آدمیان زیستن در درون دولت هاست. برای بخش اعظم انسان ها در جوامع پیشرفته زیستن در درون دولت ضروری است. انسان ها فقط موجودات اجتماعی نیستند بلکه موجوداتی دولت مند هستند. دولت در فرایندهای تاریخی شکل و اوج گرفته و راه درازی را از عصر تمدن یونان تاکنون پیموده است. در نظریه های تاریخی هگل دولت از درون فرایندهای پیشین تمدن و فرهنگ رشد کرده است. دولت مجموعه ای از مقررات یا دستگاه اداری یا شخصیت های حاکم نیست بلکه نهاد، مفهوم و نقش عمیقی دارد. دولت دارای معنای درونی است. زیرا انسان ها در درون دولت ها رشد می کنند و آن هم نه به دلیل قدرت و اراده دولت، بلکه به این دلیل که دولت از درون سرنوشت و تمایل و درون آدمیان که موجوداتی عقلایی اند بیرون می جوشد. دولت فقط معنای بروکراتیک و اقتدار آن نیست بلکه معنایی درونی دارد. دولت دارای روح است و جامعه نهایت گرا در راستای این دولت جا می گیرد. همان طور که جهان عینی نهادها و قوانین از جهان ذهنی آگاهی انسان بیرون می جوشد دولت نیز معانی ای ظاهری دارد که از معانی عمیق درونی آن بیرون می جوشد. اینکه مفهوم دولت در طول زمان تغییر یافته و تغییر می یابد و معنا و گونه ای یکسان ندارد، قطعیت تاریخی دارد که توضیح آن در تغییر در سازمان عینی جامعه قرار دارد، گرچه تبعیت مفهوم دولت از این عینیت، تک به تک و مکانیکی نیست- و نکته مهم در بحث دولت نیز همین است.

نخستین جمع بندی و تنظیم قانون دولت درواقع در بحث نظریه دولت مطلقه قرار دارد که خود آن نیز سابقه پیدایی چندان دور و درازی ندارد. جنبه هایی از نظریه دولت مطلقه بعدها به سایر نظریه های دولت راه یافت. نظریه دولت مطلقه، برخلاف تصور، نظریه قرون وسطایی نیست بلکه مربوط به پس از آن است.