کتاب دولتها و انقلابهای اجتماعی اثر تدا اسکاچ پل است به ترجمه سید مجید روئین تن و چاپ انتشارات سروش.

کتاب پیش رو اثری مقایسه ای در زمینه انقلاب های اجتماعی است که در آن با تکیه بر منابع گوناگون و تلاشی شبانه روزی، تحلیل هایی مناسب و گویا از روند انقلاب های اجتماعی در کشورهای فرانسه، روسیه و چین ارائه شده و علل و دلایل گوناگونی که منجر به موفقیت یا عدم موفقیت این انقلاب ها گشته و به ضعف و قدرتشان منجر شده مورد واکاوی و مطالعه قرار گرفته است.

در این اثر ابتدا ویژگی های انقلاب و مشکلات و مسائل آن به بحث گذاشته شده سپس ریشه های بحران و آشفتگی ها در انقلاب های فرانسه، روسیه و چین به لحاظ ساختار طبقاتی، شرایط بین المللی و نظام های سلطنتی بوربون و تزار ارزیابی شده، چگونگی آغاز انقلابها و پیدایش نظامهای حکومتی مستقر مورد بررسی قرار گرفته و همین طور ویژگی های مشابه و متفاوت سه انقلابی که پیش از این از آن ها یاد شده به شکلی مقایسه ای مورد بازنگری واقع شده است.

نقش کشاورزان در انقلابهای چین، فرانسه و روسیه بسیار چشمگیر بود، به خصوص در مراحل اولیه که با رهبر انقلابی و به صورت متحد علیه فئودالها شوریدند. کشاورزان با شورش علیه منافع و مصالح فئودالها و با به خطر انداختن ثروت و قدرت اجتماعی آنان استوانه قدرت اقتصادی و اجتماعی حکومت را متزلزل کردند. به خطر افتادن این جناح پر قدرت و تبعات اقتصادی و اجتماعی آن باعث شد سیاستمداران و نخبگان جامعه به فکر پیدا کردن راه حلهای سیاسی و اجتماعی بیفتند.

از نظر تاریخی در هر سه کشور شورشهای منطقه ای و حاشیه ای علیه دستگاه حکومت و سلطنت یک پدیده آشنا و تقریبا همیشگی بود. برای مثال در چین دامنه این شورشها با رهبری طبقه ثروتمند و اشراف، طوری سامان می یافت که خطر جدی برای بافت فئودالیته کشور نداشته باشد. در فرانسه نیز برخی از این شورشها تحت رهبری اشراف صورت گرفته بود و برخی دیگر از شورشها در نهایت به شورشهای کشاورزان علیه منافع اشراف و فئودالها ختم شد، که دخالت سلطنت و سرکوبی و نابودی آن را در پی داشت. در روسیه اکثر شورشها به برخورد با فئودالها ختم می شد. علت سرکوبی عمده شورشهای کشاورزان در روسیه، وجود قزاقهای مرزی بود که به موقع و با دخالت مستقیم از فراگیر شدن این شورشها جلوگیری می کردند. در هر سه کشور، شورشها و انقلابهای کشاورزی فراتر از مرزهای محلی و ایالتی نرفته و اکثرا با شکست روبرو شدند.

اما نتیجه شورشها این بود که انقلابهای اجتماعی در هر سه کشور پایه ریزی شدند. حال باید با دقت بیشتر علل فراگیرتر شدن این شورشها و اتصال آنها را با شورشهای کارگری بررسی کرد. فرضیه های موجود عبارتند از، حضور ایدئولوژیهای انقلابی، فساد و رشوه خواری، و فقر و تنگدستی مردم.

البته در این بخش ما نباید تمامی تلاش خود را مصروف تشریح افکار انقلابی جدید یا اهداف انقلابی کشاورزان کنیم، در حقیقت آنها برای رسیدن به یک سلسله اهداف انتزاعی مبارزه نمی کردند.