کتاب از پیدایش فلات ایران تا انقراض ساسانیان، اولین جلد از مجموعه ی دایره المعارف تاریخ ایران به قلم حسین بکایی است که تصاویر آن توسط فریبا زرقلمی و بهنام زرقلمی عکس برداری شده و به چاپ انتشارات پنجره رسیده است.

این کتاب ارائه دهنده ی خلاصه ای مستند و قابل فهم از تاریخ ایران است که همراه با تصاویر گوناگون، به ذکر اطلاعاتی جالب و مفید درباره ی گذشته این سرزمین پرقدمت، از پیدایش فلات ایران تا انقراض ساسانیان، می پردازد.

کتابی خواندنی و پربار که بسیاری از پرسش ها را درباره ی گذشته پاسخ می دهد و با رجوع به تاریخ ایران درس می دهد و عبرت می آموزد.

بعد از آن که دولت آشور ساقط شد، سرزمین های آن بین بابلی ها و مادها تقسیم شد. سرزمین اصلی آشور به مادها رسید. در این زمان، دولت مادی صاحب بخش مرکزی، غرب، شمال و شمال غرب فلات و هم چنین شمال بین النهرین بود. همسایه ی غربی مادها اورارتوها بودند که کیاکسارس به عنوان یک شاه بزرگ و قدرتمند نمی توانست وجود آن ها را تحمل کند؛ بنابراین به آن ها حمله کرد و تا رود قزل ایرماق در میانه ی ترکیه امروزی پیش رفت.

سرزمین بعدی که شاه مادی به آن چشم داشت، سرزمین های سکاها، یعنی قفقاز بود. سکاها که بعد از کشته شدن سرانشان قدرتی به دست نیاورده بودند، تاب مقاومت نداشتند و قفقاز به تمامی زیر فرمان کیاکسارس قرار گرفت.

اما آن بخش از شرق فلات که در همسایگی مادها بودند و حتی کمی دورتر، یعنی هیرکانی ها واتراکس ها که در منطقه ی گرگان امروز و سواحل رود اترک ساکن بودند، به اختیار خود به اتحادیه ی مادی پیوستند، ولی ساکنان خراسان و افغانستان و تاجیکستان امروزی و آسیای میانه به عنوان مناطق مستقل وابسته به ماد ماندند؛ به این ترتیب، مرزهای شرقی ماد از آسیای میانه تا سواحل اقیانوس هند در جنوب گسترده شد.

در جنوب و جنوب غربی فلات، جایی که هزاران سال زیر نفوذ و سلطه ی تمدن عیلامی بود، شاهان دولت شهرها زیر فرمان کیاکسارس درآمدند و خراج گذار او شدند.

در این زمان، کمبوجیه ی اول، پدر کوروش بزرگ، حاکم بخشی از پارس بود که زیر فرمان کیاکسارس حکومت می کرد.

با تشکیل دولت ماد، مردم به دو دسته تقسیم شدند؛ مردان آزاد که سرباز بودند و برده ها. سربازان هم به دو بخش سربازان دایمی و سربازانی که در هنگام جنگ به ارتش می پیوستند، تقسیم شدند.