روان شناسی ضمیر ناخودآگاه (اندیشه و اندیشه ورزان)

مذاکره و مقابله با ضمیر ناخودآگاه فرایندی است که شخص همچون جریانی که بر او اثر می گذارد، احساسش می کند یا مانند کاری است که انجامش می دهد. این کیفیت را کنش متعالی می خوانند زیرا کنش، همچون پلی که بر ستون هایی استوار باشد، بر داده ها و معلوماتی استوار است که برخی واقعی و برخی خیالی است یا برخی خردگرایانه و برخی خردستیز است. این پل بر روی شکاف فراخی، که میان ضمیر ناخودآگاه و ضمیر آگاه وجود دارد، ساخته شده است.

این کنش متعالی فرایندی طبیعی است یا نوعی تظاهر و تجلی انرژی است که خارج از تنش میان دو قطب اضداد، آزاد شده است و در سلسله پدیده هایی که در خواب و رویا پیدا می شود تجسم پیدا می کند. فرایند مشابهی را در مقدمات بعضی از شکل های شیزوفرنی می توان دید و توصیف مشهور آن را در شرح حال ژرار دو نروال، به بیان خودش، یعنی اورِلیا می توان یافت. ولی نمونه بارز آن در ادبیات، فاوست دوم گوته است. برای من کاهش تدریجی و طبیعی بیماری الگو و اساس یک روش قرار گرفت، روشی که هدفش عبارت است از برانگیختن عمدی چیزی که خود به خود و ناخودآگاه به وجود می آید و قرار دادن آن در ضمیر خودآگاه و دریافت مفاهیم آن. بدبختی بسیاری از بیماران این است که وسیله و راهی پیدا نمی کنند تا وقایعی که وجودشان را در برگرفته است هضم نمایند. در اینجاست که روان پزشک باید، با روش مخصوص، به کمک برخیزد.

همان طور که در ابتدای این اثر کوچک ضمن بررسی نظریات مختلف دیده ایم همه این نظریات مبتنی بر یک روش است، یعنی روش انحصاری تلخیص علّی یا جست و جوی عللِ وقایع و امور در عنصر و عامل اولیه و بدین ترتیب رویاها و پندارها را به اجزا و عناصر تشکیل دهنده آن ها تجزیه می کند.