اقتباس چيست؟
” فرهنگ معين اقتباس را به معناي گرفتن و اخذ كردن معنا ميكند. ”
به عبارت سادهتر هرگاه ما مفهوم و يا ساختار يك متن يا اثر را گرفته و در قالب فرمي ديگري از آن
استفاده كنيم در حقيقت ما وارد مقوله اقتباس شدهايم.
مثلا از زمان كشف هنر هفتم، ادبيات همواره منبع اقتباس بسياري از آثار در طول تاريخ سينما بوده است.
كارگردانان سينما معمولا مشتاقند تا از رماني كه با استقبال خوبي روبرو بوده و يا با مطالعهي آن احساس كردهاند كه تبديل مصالح ادبي آن به سينما و تصوير، سبب ارتباط دايرهي گستردهتري از مخاطبان با آن ميشود، يك فيلم اقتباسي بسازند.
اقتباس به شكل كلي بر دو گونه استوار است: اقتباس وفادارانه و اقتباس آزاد.
اقتباس وفادارانه
در اقتباس وفادارانه، كارگردان معمولا مصالح كلي اثر ادبي را به شكل جامع گرفته و آن را به زبان تصوير ترجمه ميكند. مثلا فيلم تس ساخته شده به سال 1979 و به كارگرداني رومن پولانسكي اقتباس تقريبا وفادارانهاي است از رمان درخشان تس اثر توماس هاردي، و يا رمان جنجالي پرتقال كوكي نوشتهي آنتوني برجس منبعي بود تا استنلي كوبريكِ بزرگ، در سال 1971 فيلم درخشان پرتقال كوكي را از آن اقتباس كنند.
اقتباس آزاد
گاه كارگردانها شيوهي آزادتر و رهاتري را براي اقتباس در نظر ميگيرند، مثلا آكيرا كوروساوا كارگردان بزرگ ژاپني، در اقتباس خود از نمايشنامهي مكبث اثر ويليام شكسپير، چندان به متن اصلي به شكل بخش به بخش، وفادار نبود اما در عين حال فيلم حاصله يعني سريرِ خون باز هم فيلمي محبوب و خواستني است.
گاهي البته نمايشنامهها نيز با توجه به وجوه دراماتيك مشترك با سينما، منبع اقتباسي مهمي به شمار ميروند.
مثلا نمايشنامه طنز پابرهنه در پارك اثر نيل سايمون منبعي بود تا بر اساس آن در سال 1967 فيلم كمدي درجه يكي به كارگرداني جين ساكس در سينماي آمريكا ساخته شود.
اقتباس به شكل كلي داراي چنان اهميتي در تاريخ سينما است كه معمولا در جشنوارههاي بزرگ، يكي از جوايز اصلي را به فيلمنامه اقتباسي اختصاص ميدهند.
باشگاه مشتزنی فیلمی است به کارگردانی دیوید فینچر و محصول سال ۱۹۹۹ سینمای امریکا. در این فیلم، بازیگرانی چون برد پیت، هلنا بونهام کارتر و ادوارد نورتون به نقشآفرینی پرداختهاند و توزیعکنندهی این فیلم ۱۳۹ دقیقهای نیز فاکس قرن بیستم بود؛ فیلمی که از روز ۱۵ اکتبر ۱۹۹۹ اکرانش آغاز و در گیشه توانست با […] ادامه مطلب
ناخدا خورشید فیلمی است از ناصر تقوایی و محصول سال ۱۳۶۵ سینمای ایران. در این فیلم، بازیگرانی همچون داریوش ارجمند، علی نصیریان، سعید پورصمیمی، پروانه معصومی و فتحعلی اویسی به نقشآفرینی پرداختهاند. راویت قصهای سراسر تعلیق و پر از کشش داستانی، ناخدا خورشید را به نمونه کاملی از سینمای قصهگو در سینمای دهه ۶۰ ایران […] ادامه مطلب
وحشی فیلمی است به کارگردانی ژان مارک ولی و محصول سال ۲۰۱۴ سینمای امریکا. در این فیلم بازیگرانی همچون ریس ویدرسپون، برایان وان هالت، گبی هافمن، کوین رانکین، لورا درن و میخیل هایشمان به نقشآفرینی پرداختهاند. این فیلم در ژانر درام زندگینامهای برای نخستینبار در ماه اوت سال ۲۰۱۴ در جشنواره فیلم تلیوراید اکران شد […] ادامه مطلب
افسانه ۱۹۰۰ فیلمی است به کارگردانی جوزپه تورناتوره و محصول ۱۹۹۸ میلادی. در این فیلم بازیگرانی چون تیم راث، پروییت تیلور وینس، میلانی تیری، بیل نون، کلارنس ویلیامز سوم و پیتر وان به نقشآفرینی پرداختهاند. خدمه یک کشتی مسافری، کودکی را داخل کشتی پیدا میکند و او را به فرزندخواندگی قبول میکند. سال ۱۹۰۰ است […] ادامه مطلب
همۀ پسران من فیلمی است به کارگردانی اروینگ ریس و محصول سال ۱۹۴۸ سینمای امریکا. در این فیلم بازیگرانی همچون ادوارد جی رابینسون، برت لنکستر، هاوارد داف، ارلن فرنسیس، هری مورگان و الیزابت فریزر به نقشآفرینی پرداختهاند. کمپانی یونیورسال توزیع این فیلم ۹۴ دقیقهای را بر عهده داشت. فیلم از نمایشنامه آرتور میلر، با همین […] ادامه مطلب
هری پاتر و زندانی آزکابان فیلمی است به کارگردانی آلفونسو کوارون و محصول مشترک کشورهای انگلستان و ایالات متحدۀ امریکا در سال ۲۰۰۴٫ در این فیلم بازیگرانی همچون دنیل ردکلیف، روپرت گرینت، اما واتسون، مایکل گامبون و گری اولدمن به نقشآفرینی پرداختهاند. این فیلم که کمپانی برادران وارنر توزیع آن را بر عهده داشت، سومین […] ادامه مطلب
موشی که غرید فیلمی است به کارگردانی جک آرنولد و محصول سال ۱۹۵۹ سینمای بریتانیا. در این فیلم، بازیگرانی همچون پیتر سلرز، جین سیبرگ و ویلیام هارتنل به نقشآفرینی پرداختهاند. فیلمنامۀ این فیلم ۸۳ دقیقهای را راجر مکدوگال و استنلی مان به اتفاق تألیف کردهاند. موشی که غرید با بودجۀ ۴۵۰ هزار دلاری تولید شد […] ادامه مطلب
ویچر نام سریالی است به کارگردانی آلیک ساخارف و کارلوت برندستروم و از محصولات شبکۀ نتفلیکس. فصل ابتدایی ۸ قسمتی این مجموعه که در ژانر درام فانتزی ساخته شده است، از شبکۀ نتفلیکس پخش شده است و بازیگرانی چون هنری کویل، آنیا چالاترا، فریا آلن، میآنا بورینگ، جودی می و آنا شافر در آن به […] ادامه مطلب
قتل در قطار سریعالسیر شرق فیلمی است به کارگردانی کنت برانا و محصول سال ۲۰۱۷ سینمای امریکا. در این فیلم بازیگرانی چون جانی دپ، پنلوپه کروز، ویلم دفو، جودی دنچ، میشل فایفر و مایکل پنیا به نقشآفرینی پرداختهاند. فیلمنامۀ این فیلم ۱۱۴ دقیقهای را مایکل گرین نوشته است و فاکس قرن بیستم توزیع این فیلم […] ادامه مطلب
هری پاتر و تالار اسرار فیلمی است به کارگردانی کریس کلمبوس و محصول مشترک کشورهای بریتانیا و امریکا در سال ۲۰۰۲٫ این فیلم دومین قسمت از مجموعه فیلمهای هری پاتر است. در هری پاتر و تالار اسرار، بازیگرانی چون دنیل ردکلیف، روپرت گرینت، اما واتسون، شان بیگرستف، جان کلیز، رابی کالتران، و وارویک دیویس به […] ادامه مطلب