اقتباس چيست؟
” فرهنگ معين اقتباس را به معناي گرفتن و اخذ كردن معنا مي‌كند. ”
به عبارت ساده‌تر هرگاه ما مفهوم و يا ساختار يك متن يا اثر را گرفته و در قالب فرمي ديگري از آن
استفاده كنيم در حقيقت ما وارد مقوله اقتباس شده‌ايم.
مثلا از زمان كشف هنر هفتم، ادبيات همواره منبع اقتباس بسياري از آثار در طول تاريخ سينما بوده است.
كارگردانان سينما معمولا مشتاقند تا از رماني كه با استقبال خوبي روبرو بوده و يا با مطالعه‌ي آن احساس كرده‌اند كه تبديل مصالح ادبي آن به سينما و تصوير، سبب ارتباط دايره‌ي گسترده‌تري از مخاطبان با آن مي‌شود، يك فيلم اقتباسي بسازند.
اقتباس به شكل كلي بر دو گونه استوار است: اقتباس وفادارانه و اقتباس آزاد.
اقتباس وفادارانه
در اقتباس وفادارانه، كارگردان معمولا مصالح كلي اثر ادبي را به شكل جامع گرفته و آن را به زبان تصوير ترجمه مي‌كند. مثلا فيلم تس ساخته شده به سال 1979 و به كارگرداني رومن پولانسكي اقتباس تقريبا وفادارانه‌اي است از رمان درخشان تس اثر توماس هاردي، و يا رمان جنجالي پرتقال كوكي نوشته‌ي آنتوني برجس منبعي بود تا استنلي كوبريكِ بزرگ، در سال 1971 فيلم درخشان پرتقال كوكي را از آن اقتباس كنند.
اقتباس آزاد
گاه كارگردانها شيوه‌ي آزادتر و رهاتري را براي اقتباس در نظر مي‌گيرند، مثلا آكيرا كوروساوا كارگردان بزرگ ژاپني، در اقتباس خود از نمايشنامه‌ي مكبث اثر ويليام شكسپير، چندان به متن اصلي به شكل بخش به بخش، وفادار نبود اما در عين حال فيلم حاصله يعني سريرِ خون باز هم فيلمي محبوب و خواستني است.
گاهي البته نمايشنامه‌ها نيز با توجه به وجوه دراماتيك مشترك با سينما، منبع اقتباسي مهمي به شمار مي‌روند.
مثلا نمايشنامه طنز پابرهنه در پارك اثر نيل سايمون منبعي بود تا بر اساس آن در سال 1967 فيلم كمدي درجه يكي به كارگرداني جين ساكس در سينماي آمريكا ساخته شود.
اقتباس به شكل كلي داراي چنان اهميتي در تاريخ سينما است كه معمولا در جشنواره‌هاي بزرگ، يكي از جوايز اصلي را به فيلمنامه اقتباسي اختصاص مي‌دهند.
ناخدا خورشید فیلمی است به کارگردانی ناصر تقوایی و محصول سال ۱۳۶۵ سینمای ایران. در این فیلم بازیگرانی همچون داریوش ارجمند، علی نصیریان، سعید پورصمیمی، پروانه معصومی و فتحعلی اویسی به نقش‌آفری... ادامه مطلب
اینجا بدون من فیلمی است به کارگردانی بهرام توکلی و محصول سال ۱۳۸۹ سینمای ایران. در این فیلم، بازیگرانی همچون فاطمه معتمدآریا، نگار جواهریان، صابر ابر و پارسا پیروزفر به نقش‌آفرینی پرداخته‌ان... ادامه مطلب
پلۀ آخر فیلمی است به کارگردانی علی مصفا و محصول سال ۱۳۹۰ سینمای ایران. در این فیلم، بازیگرانی چون لیلا حاتمی، علی مصفا، علیرضا آقاخانی و حامد بهداد به نقش‌آفرینی پرداخته‌اند. در پلۀ آخر، لیل... ادامه مطلب
سرگذشت ندیمه سریالی امریکایی است که در ژانر درام و به کارگردانی بروس میلر ساخته شده است. در این سریال بازیگرانی چون الیزابت ماس، جوزف فاینز، ایوان استراهافسکی، مکس مینگلا و سمیرا وایلی به نق... ادامه مطلب
۲۳ نفر، فیلمی است به کارگردانی مهدی جعفری و محصول سال ۱۳۹۷ سینمای ایران. این فیلم اقتباسی است از کتاب آن بیست‌وسه نفر، خاطرات خودنوشت احمد یوسف‌زاده. در سال ۱۳۶۱ و در جریان جنگ ایران و عراق،... ادامه مطلب
دوندۀ هزارتو فیلمی علمی-تخیلی و اکشن، محصول سال ۲۰۱۴ سینمای امریکاست. در این فیلم، بازیگرانی چون دیلن اوبرایان، کایا اسکودلاریو، ویل پولتر و توماس سنگستر به نقش آفرینی پرداخته‌اند. فاکس قرن... ادامه مطلب
ارباب حلقه‌ها (دو برج) فیلمی است به کارگردانی پیتر جکسون و محصول سال ۲۰۰۲ این فیلمِ ۱۷۹ دقیقه‌ای محصول مشترک کشورهای آمریکا و نیوزلند است. در دو برج بازیگرانی همچون الیجاه وود، یان مک‌کلن، ش... ادامه مطلب
اژدهای سرخ فیلمی است به کارگردانی برت راتنر و محصول سال ۲۰۰۲ سینمای امریکا. در این فیلم، بازیگرانی چون آنتونی هاپکینز، ادوارد نورتون، رالف فاینس و امیلی واتسون به نقش‌آفرینی پرداخته‌اند. شرک... ادامه مطلب
فیلمی است به کارگردانی بایرون هاسکین و محصول سال ۱۹۵۰ سینمای امریکا. در این فیلم بازیگرانی همچون بابی دریسکال، رابرت نیوتن، بازیل سیدنی، فرد کلارک و جان لوری به نقش‌آفرینی پرداخته‌اند. اکران... ادامه مطلب
درام درخشانی است، ساخته‌شده به سال ۱۹۵۳، به کارگردانی فرد زینه‌مان. در این فیلم بازیگرانی همچون برت لنکستر، مونتگومری کلیفت، دبورا کار، دانا رید و فرانک سیناترا به نقش‌آفرینی پرداخته‌اند. اک... ادامه مطلب
