وَنسا و ویرجینیا/ چند نامه‌ی عاشقانه

رمان وَنسا و ویرجینیا اثرسوزان سلرز به همت انتشارات روشنگران و مطالعات زنان به چاپ رسیده است. سوزان سلرز دوران کودکی خود را در کشورهای مختلف گذراند و در ابتدای جوانی در پاریس سکنی گزید. بعد از اجاره‌ی یک آپارتمان فرانسویِ تک اتاقه کار خود را به عنوان گارسون رستوران، راهنمای توریست و پرستار بچه آغاز کرد. سپس مدتی به عنوان مترجم نرم‌افزار مشغول شد و حتی به کمک یک فیلم‌نامه‌نویس هالیوود شتافت و فیلم‌نامه‌ای با او به نگارش درآورد. با نویسندگان فمینیست مطرح فرانسوی مثل هِلِن سیکسو در ارتباط نزدیک قرار گرفت و جزو اولین کسانی شد که آثار آنها را با ترجمه‌هایش به دنیای انگلیسی‌زبان معرفی کرد. رمان ونسا و ویرجینیا نامه‌ای عاشقانه و مرثیه‌وار از یک هنرمند برای هنرمند دیگر است. دو زن و دو خواهری که طیِ کتاب از ورطه‌های هولناک جنگ، بیماری و عشق عبور می‌کنند و تلاششان برای رسیدن به ساحلی امن بی‌پایان می‌نماید. آنچه که آنها را متمایز  و داستانشان را شایسته توجه می‌کند، نگاه منحصر به فردشان به زندگی است، نگاهی که حتی در رویارویی با مصائب خالی از لطافت، باریک‌بینی و هنر نمی‌شود. کتاب از زبان نقاش انگلیسی، ونسا بل برای نویسنده، منتقد و فمینیست هم‌عصرش، ویرجینیا وولف است. دخترانِ پدری سختگیر و مادری فداکار، ونسا و ویرجینیا در انگلستان اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیست بزرگ می‌شوند و پا به عرصه‌ی جوانی می‌گذارند. رابطه‌ی نزدیک و در عین حال رقابت پیچیده‌ی بین دو خواهر و تفاوت‌های شخصیتی عمده‌شان، شکل دهنده‌ی اتفاقات و احساساتِ بیان شده در این کتاب می‌شوند. نبوغ سرشار ویرجینیا در ادبیات، نقد و نویسندگی او را تبدیل به یکی از بنیان‌گذارانِ رمان مدرن و سبک روایی جریان سیال ذهن می‌کند. هوش و پشتکار ونسا نیز از او یک نقاش محبوب می‌سازد تا در کنار دیگر اعضای گروه بلومزبری و هنرمندان معاصرش خوش بدرخشد و آثار قابل توجهی از خود به جا بگذارد. سبک روایت حالت واگویه و مونولوگ و گاها جریان سیال ذهن به خود می‌گیرد و داستان با فلاش‌بک‌های مکرر برای خواننده آشکار می‌شود. استفاده‌ی پر تکرار از ضمیر اول شخص و دوم شخص مفرد، من و تو، فضای کتاب را کاملا شخصی و در عین حال جذاب کرده و به مخاطب این اجازه را میدهد تا نگاهی دقیق و عمیق به احساسات و افکار درونیِ نگارنده و گیرنده‌ی این نامه‌ی طولانی بیاندازد. تقریبا تمام شخصیت‌های کتاب واقعی هستند و اکثر اتفاقاتِ آن ریشه در اتفاقاتی دارند که در واقع برای این اشخاص افتاده‌اند.

در بخشی از کتاب حاضر می‌خوانیم:

پدر می‌گوید: بیا داخل درِ اتاق که باز می‌شود با خیلِ عظیمی از کاغذ روبه‌رو می‌شوم. کف اتاق پر است از کاغذهایی با دست خطِ پدر. پرده‌ها نیمه بازند و چند دقیقه طول می‌کشد تا چشم‌هایم به تاریکی عادت کنند. پدر پشت میزش است و دورتادورش پر از کتاب. کتاب‌ها قفسه‌های روی دیوار، روی میز و زیر پای پدر را پر کرده‌اند. وارد که می‌شوم پدر نگاهی به من می‌اندازد. -پدر، صورت حساب‌ها. دفتر حساب‌ها را به سمتش می‌گیرم. آن را گرفته و ابرو در هم می‌کشد. همان‌طور که انگشت پدر روی لیست اعدادی که ساعت‌ها از من وقت گرفته‌اند پایین می‌رود، ابروهایش بیشتر در هم گره می‌خورند. دستش روی یکی از ارقام مکث می‌کند. -این دیگه چیه؟ توت فرنگی! تو اجازه دادی سوفی تو ماهِ مِی توت‌فرنگی سفارش بده؟ پدر در حالی که نیزه‌های شک و ناباوری را به سمتِ من پرتاب می‌کند، از این مورد آزار دهنده ابروهایش را بالا می‌اندازد. دهانم را باز می‌کنم که توضیح بدهم. دوست دارم از حالت چهره‌ی سوفی به هنگام مخالفت من با تصمیماتش بگویم. دوست دارم به بی تجربگی‌ام اعتراف کنم. دوست دارم از پدر کمک بخواهم. چشمانش دوباره روی برگه حرکت می‌کند. قزل آلا؟ می‌خوای بگی ماهیِ سه‌شنبه‌ی پیش قزل آلا بود؟ یه نگاه به قیمتش بنداز دختر! چرا انقدر ولخرجی؟ مگه سفیدگون کافی نبود؟ به زمین زل می‌زنم. یاد پیچک‌هایی می‌افتم که پنجره‌ی آشپزخانه را پوشانده بودند و تلالوشان روی صورتِ سوفی هنگامی که مخالفتِ من با خرید قزل آلا را سرکوب می‌کرد. به نظر می‌رسد سکوتِ من پدر را به ادامه وا می‌دارد... ونسا و ویرجینیا را زهرا امینی ترجمه کرده و اثر حاضر در ۲۴۱ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۳۰ هزار تومان چاپ و روانه بازار نشر شده است.

واحد خبرگزاری موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات