معرفی کتاب: اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان

«اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان» کتابی است به قلم مشترک آرمان مسعودی، مریم زوار موسوی و سارا ده‌بزرگی. اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان یک بیماری مزمن و ناتوان‌کننده است. این اختلال می‌تواند پیامدهای شدیدی برای کودکان و نوجوانان و در زمینه‌ی رشد و تکامل طبیعی و عملکرد روانی_اجتماعی آن‌ها داشته باشد. مراحل رشدی و تکاملی می‌تواند نمای بالینی اختلال دوقطبی را در کودکان و نوجوانان تحت تأثیر قرار دهد. نشانه‌های بالینی اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان بیشتر به‌صورتی نامعمول دیده می‌شود. علاوه بر این، هم‌پوشانی با سایر اختلالات در این سنین، بر دشواری‌های تشخیصی می‌افزاید. با وجود اهمیت تشخیص و درمان زودهنگام، بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال دوقطبی، تحت درمان قرار نمی‌گیرند و بسیاری نیز تنها، درمان مشکلات همراه را دریافت می‌کنند. بنابراین به تأخیر افتادن درمان مناسب، سبب وخیم شدن پیامدهای ناشی از بیماری در بزرگسالی می‌شود. با توجه به اهمیت تشخیص و درمان مناسب این اختلال در دوران کودکی و نوجوانی، این کتاب با استفاده از منابع معتبر، درباره‌ی نشانه‌شناسی، اختلالات همراه، سیر، پیش‌آگاهی و درمان اختلالات دوقطبی در کودکان و نوجوانان نگاشته شده است. اختلال دوقطبی یک مشکل جدی در کودکان و نوجوانان است که کارکردهای فردی و اجتماعی آن‌ها را مختل می‌کند. میزان ناتوانی و مرگ‌ومیر ناشی از آن در این گروه سنی بیشتر از همسالان بدون این اختلال است. اختلال در روابط آن‌ها با خانواده، همسالان، مشکلات روانی_اجتماعی، اختلال در کارکردهای آموزشی و جا ماندن از تحصیل، مصرف مواد، مشکلات قانونی و اقدام به خودکشی از جمله پیامدهای این اختلال است. از سوی دیگر، الگوی نشانه‌ها و سیر آن در کودکان و نوجوانان با بزرگسالان متفاوت است. ماهیت تدریجی شروع نشانه‌ها، مدت طولانی دوره‌های خلقی، همبودی سایر اختلالات و ... از جمله عواملی هستند که تشخیص و درمان این اختلال را به تأخیر می‌اندازد، به نحوی که تشخیص و شروع درمان اختلال دوقطبی در این گروه سنی، سال‌ها به تعویق می‌افتد و بسیاری از این کودکان و نوجوانان، از خدمات درمانی بهره‌مند نمی‌شوند و آن‌هایی که این خدمات را دریافت می‌کنند، به جای مشکلات خلقی، برای همبودی‌ها درمان می‌شوند. بنابراین تشخیص و درمان اختلال دوقطبی در این گروه سنی برای ارائه‌ی مناسب مراقبت‌های روان‌پزشکی به بیمار و خانواده ضروری است و تأخیر در شروع درمان، سبب وخیم‌تر شدن پیامدهای آن در بزرگسالی خواهد شد.

قسمتی از کتاب اختلال دوقطبی در کودکان و نوجوانان:

تشخیص اختلالات دوقطبی در کودکان و نوجوانان پیچیده است. پزشکان و سایر متخصصان در صورت شک به وجود این اختلال، لازم است کودک را به متخصصان روا‌ن‌پزشکی و یا روان‌پزشک کودکان و نوجوانان ارجاع دهند. بررسی نشانه‌های افسردگی، مانیا و هایپومانیا در این گروه سنی ممکن است نیازمند کنکاش دقیق و ارزیابی‌های پی‌درپی باشد. ارزیابی از طریق کسب اطلاعات از کودک یا نوجوان، خانواده، سایر مراقبان و بزرگسالانی انجام می‌شود که با وی در ارتباط هستند. تعیین تواتر، شدت و مدت دوره‌های مانیا، هایپومانیا، افسردگی و مختلط اهمیت زیادی دارد. همچنین میزان اختلال در کارکرد، سطح هوشی، سن تقویمی و عوامل محیطی تأثیرگذار بر کارکرد نیز باید مشخص شوند. ارزیابی این نکته مهم است که تغییر خلق و نشانه‌های غیرطبیعی و متفاوت از خلق و رفتار معمول کودک یا نوجوان، تا چه اندازه فراتر از سطح تکامل فرد و زمینه‌ای است که نشانه‌ها در آن‌ها رخ می‌دهد و این نشانه‌ها کارکرد فرد را چقدر مختل کرده‌اند. با وجود پیشنهاد برخی محققان که دوره‌ای بودن (دوره‌های مشخص خلق‌وخوی غیرطبیعی و نشانه‌های همراه آن) معیاری ضروری برای تشخیص اختلال خلقی کودکان نیست، ولی بیشتر محققان، روان‌پزشکان و دستورالعمل انجمن روان‌پزشکی کودک و نوجوان امریکا معتقدند که دوره‌ای بودن، معیار مهمی برای تشخیص است. در حقیقت، توصیه می‌شود ابتدا بر وجود دوره‌ی خلقی تمرکز کنید و سپس، مشخص کنید نشانه‌های مانیا یا هایپومانیا تا چه اندازه در یک بازه‌ی زمانی قابل شناسایی، وجود دارند. بررسی سابقه با وجود همبودی سایر اختلالات روان‌پزشکی مانند بیش‌فعالی، نقص توجه، اختلالات اضطرابی، مصرف مواد، سایر مشکلات طبی، افکار خودکشی و دیگرکشی در کنار اختلالات روان‌پزشکی در سایر افراد خانواده، وقایع منفی زندگی، سطح کارکردهای روانی_اجتماعی و سیر طولی نشانه‌ها، موارد دیگری هستند که در ارزیابی باید به آن‌ها توجه نمود. برای تعیین سطح مراقبت و نیاز به درمان بستری یا سرپایی، لازم است شدت اختلال، افکار و رفتارهای خودکشی و دیگرکشی، نشانه‌های سایکوز، مصرف مواد، میزان بی‌قراری و سراسیمگی، مشکلات روان‌پزشکی در خانواده، میزان پذیرش درمان و شرایط محیطی و حمایتی خانواده ارزیابی گردند. مشاهده‌ی برخی نشانه‌ها به‌ویژه اگر هم‌زمان یا به‌صورت دوره‌ای دیده شوند، به نفع تشخیص این اختلال هستند. مهم‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از: -افزایش فعالیت یا مشاهده‌ی رفتارهای احمقانه که فراتر از حد انتظار برای سن و وضعیت تکاملی کودک است. -کاهش نیاز به خواب به‌خصوص اگر بعد از ۳ - ۴ ساعت خواب، کودک یا نوجوان سرحال است. -رفتارهای جنسی نامتناسب با سن تقویمی، سطح تکاملی و بدون سابقه‌ای از مواجهه با اطلاعات یا آزار جنسی.