عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
فیلمنوآر؛ از برلین تا سین سیتی/ گذرگاه تاریک
کتاب «فیلمنوآر؛ از برلین تا سین سیتی»، نوشتهی مارک بولد به همت نشر بان به چاپ رسیده است. این کتاب به کاوش در جهان تیره و تاری که بسیاری از ماندگارترین تصاویر سینما را به وجود آورده میپردازد. هنگامیکه به فیلمنوآر میپردازیم، نه به یک ابژهی عینیِ از پیش موجود در جهانِ خارج برمیخوریم نه به ایدئالی که فیلمهایی خاص کمابیش با آن مطابقت دارند. مارک بولد با بررسی مشکلات تعریف و سرشت غالباً مبهم فیلمنوآر، به فیلمهایی که میتوان آنها را نئونوآر نامید نظر میافکند. فیلمنوآر بهواسطهی خصلت شمایلی و ماندگارش، ستارگانی بزرگ (بوگارت، باکال، میچام، لنکستر) و بسیاری از بهترین کارگردانها (وایلدر، لانگ، پرمینجر، هاکس، سیودماک، ولز) را مجذوب خود کرد و این کتاب راهنمایی بایسته به این ژانر محبوب است.
مارک بولد دانشیار مطالعات فیلم در دانشگاه غرب انگلستان و همچنین سردبیر مجلهی سینما و تلویزیون علمی_تخیلی است. از کتابهای او میتوان سولاریس (۲۰۱۴)، علمی_تخیلی؛ کتاب راهنمای فیلم راتلج (۲۰۱۲) و سینمای جان سیلز: ستارهی دورافتاده (۲۰۰۹) را نام برد.
فیلمنوآرها علاوه بر اینکه در ساختارهای روایی و مضمونی متعدد و گاهی متقابل و متداخل سهیماند، عناصری از یک سبک تصویری متمایز را نیز به اشتراک میگذارند. نورپردازی کمنور و نوع استقرار نورهای اصلی، پُرکننده و پشتی، الگوهایی از نور و تاریکی را ساخت که طبق معیارهای هالیوود نامتعارف بودند. بیشتر نماها با عمق میدان زیاد مرموزتر شدند و بهخصوص فیلمبرداری شب برای شب نیز که مستلزم استفاده از لنز زاویهباز بود باعث اعوجاج اندامهای پیشزمینه شد. ترکیببندیهای نامتعادل و ناهماهنگ به میزانسن تنش دادند و با شکلدهی به جهان داستان، دوربین سومشخص ابژکتیو را سوبژکتیو کردند تا کشمکش درون و بیرون شخصیتها به بیان درآید.
بهرغم اهمیت سبک تصویری در فیلمنوآر، ادعای بعضی منتقدان مبنی بر اینکه فیلمنوآر یک سبک است و نه یک ژانر به نظر پذیرفتنی نمیآید، همانطور که ادعای وجود یک ساختار روایی یا مضمونی خاص قابل دفاع نیست. در واقع فیلمنوآرها از دل مباحث دربارهی کنش متقابل سبک، روایت و مضمون ظهور میکنند. بنابراین، راهحلی که این کتاب برای مسئلهی تعریف فیلمنوآر اتخاذ میکند، که البته نمیتوان آن را به معنای واقعی راهحل دانست، اجتناب از القای این است که ژانر را میتوان با تکیه بر پارادایمی واحد تعریف کرد. به جای آن، ژانر را از زوایای متعددی میکاود و میکوشد تا اندازهای که امکان دارد گسترهی روایی، مضمونی، سبکی و زمانی فیلمنوآرها را بازنمایی کند.
قسمتی از کتاب فیلمنوآر؛ از برلین تا سین سیتی:
اگر بپذیریم که فیلمنوآر نظیر سایر ژانرها، یک فرآیند مداوم صورتبندی گفتمانی است که نهایتا هم ناگشوده میماند ، در این صورت موارد استثناء و سایر تفسیرهایی که عوامل گفتمانی صورتبندی میکنند هرگونه کلیسازی از آن را فرو میریزد. این فرایند تعریف ژانر، به یک معنا نوعی پالایش نیز هست: البته منظور پالایش تعریف فیلمنوآر به صورتبندی واحدی نیست که همه بر سر آن توافق پیدا کنند؛ بلکه غرض پالایش جزئیات، استدلالها و صورتبندیها و همزمان پوستاندازی آنهاست تا بتوانیم تناقضات بیشتری خلق کنیم و به وسیلهی آنها این فرایند را پیش بریم. در پرتو این فرایند پویا، فیلمهای منفرد متعدد و شرحهای متفاوتی از پدیدههای مشابه یا مشترک به دست آمده است.
بیتردید از یک منظر، روایتهای پیرامون عاملیت فردی لاجرم پرسشهایی دربارهی جبرگرایی_جبر اجتماعی، روانشناختی، زبانشناختی، ایدئولوژیک و بالاتر از همه روایی و خودمختاری برمیانگیزد و بنابراین بهراحتی میتوان همهی فیلمنوآرها را ذیل تعریفی متمرکز بر جبرگرایی و آنگاه متمرکز بر روابط سوژه_قدرت در سرمایهداری جای داد. هر چند چنین شیوهای میتواند رابطهی فراموششده میان فیلمنوآر و ملودرامهای خانوادگی دههی ۱۹۵۰، مثلاً ساختههای وینسنت مینهلی، نیکلاس ری و داگلاس سیرک را برجسته کند، سهولت پیگیری چنین پروژهای خود گویای این است که چقدر میتواند نسنجیده باشد. چنین گزافهگوییهای کلیتسازانهای تفاوتها و تناقضات درون و بین فیلمها و ژانرها را فراموش میکنند.
تصاویر و روایتهای تنگنا که در سینمای دههی ۱۹۳۰ امریکا نیز مشهود بود، به امری بیش از پیش رایج در فیلمنوآرها تبدیل شد. روایت انسانهای بیگناهی که برایشان پاپوش میدوزند، برای جرم مرتکبنشده به زندان میافتند یا ندانسته در میان دسیسهها و نقشهها گرفتار میشوند، در فیلمنوآرهای مختلف تکرار میشود.
فیلمنوآر؛ از برلین تا سین سیتی را محمدرضا مهدویفر ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۲۲۲ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۷۰ هزار تومان چاپ و روانهی کتابفروشیها شده است.
خرید کتاب فیلمنوآر؛ از برلین تا سین سیتی