جستجوی کتاب
عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
ورود به فروشگاه
راهنمای مشاوره‌ی خوانندگان برای کتاب‌های غیر داستانی/ مشاوره‌ای مفید و کاربردی
کتاب «راهنمای مشاوره‌ی خوانندگان برای کتاب‌های غیر داستانی»، به قلم نیل وایت، به همت نشر ترجمان به چاپ رسیده است. امروزه در نظر اهل فرهنگ و اندیشه، افول کتاب‌خوانی یکی از ملموس‌ترین بحران‌های جامعه‌ی ماست. هر روز اخبار و آمار جدید و گاه مبالغه‌آمیزی درباره‌ی بحران کتاب‌خوانی و درصد رو به کاهش کتاب‌خوان‌ها می‌شنویم. گاهی قیمت کتاب عامل روی گرداندن از کتاب‌خوانی معرفی می‌شود و گاهی محتوای نامناسب کتاب‌ها، ترجمه و تألیف‌های بد و شیوع رسانه‌های دیجیتال؛ اما تأمل درباره‌ی برخی سؤال‌ها شاید نگاه ما را به خواندن و چالش اصلی آن تغییر دهد: آیا می‌توانیم تفاوت بارزی میان خواندن و نخواندن قائل شویم؟ آیا نخواندن، همیشه و در هر حال، آسیب است؟ آیا مشکل بسیاری از خوانندگان بالقوه این نیست که نمی‌دانند چه کتابی بخوانند؟ آیا بهتر نیست به جای راهنمایی مخاطبان با رویکردی هنجاری، اشتیاقی برای خواندنِ مطابق با نگرش شخصی در خوانندگان ایجاد کنیم؟
کتاب‌های غیرداستانی شامل گستره‌ای وسیع و جذاب از کتاب‌ها می‌شود و معمولاً در کانون توجه خدمت مشاوره‌ی خوانندگان قرار ندارد. نیل وایت در کتاب راهنمای مشاوره‌ی خوانندگان برای کتاب‌های غیرداستانی ابتدا مفاهیم اصلی خدمت مشاوره‌ی خوانندگان را در حیطه‌ی کتاب‌های غیرداستانی توضیح می‌دهد و سپس، با کاوش موضوعی در این کتاب‌ها، عوامل کشش هر موضوع را توضیح می‌دهد و انواع کتاب‌های رایج در هر موضوع، نویسندگان مهم و نمونه‌هایی از نوشته‌های معیار آن را معرفی می‌کند.
نیل وایت می‌گوید: این کتاب در صندلی عقب یک تاکسی متولد شد. جویس ساریکس و من در یکی از همایش‌های انجمن کتابداری امریکا، در مسیر برگشت از مرکز گردهمایی بودیم که او از من پرسید تابه‌حال به نوشتن کتاب فکر کرده‌ام یا نه. من واقعاً مدیون جویس هستم. او نه تنها مرا به عنوان نویسنده‌ی این کتاب به مدیرش در انتشارات انجمن کتابداری امریکا پیشنهاد کرد، بلکه در مراحل ابتدایی تصمیم‌گیری برای نوشتنِ آن هم صحبت‌های زیادی با من کرد و پیشنهادهای راهگشایی برای طی کردن این فرایند ارائه داد. جویس پیش‌نویس اولین فصل از کتاب را مطالعه و نکات ارزشمندی به آن اضافه کرد تا آن فصل و طبیعتاً دیگر فصل‌ها از کیفیت بهتری برخوردار شود. درنهایت نیز، در کوتاه‌ترین زمان ممکن، تقریباً کل کتاب را خواند و باز هم من را از پیشنهادهای ارزشمند و ویرایش فوق‌العاده بهره‌مند ساخت.
به جهان غیرداستانی خوش آمدید، حوزه‌ای گیرا، پرشور و معمولاً مسرت‌بخش که انواع و اقسام خواننده‌ها، نویسنده‌ها و دلایل خواندن را در خود جای داده است، جهانی بکر و ناشناخته که می‌خواهیم کاوش آن را آغاز کنیم. این کتاب را می‌توانید از جهاتی یک نقشه و از جهاتی یک دعوت‌نامه تصور کنید. امید من این است که این کتاب نقشه‌ی چشم‌اندازِ غیرداستانی را به‌خوبی ترسیم کند و خوانندگان و کتابداران را به سمت مناطق اعجاب‌آور آن بکشاند.
برای پا گذاشتن در مسیر غیرداستانی، باید به یاد داشته باشیم که همه‌ی خوانندگان یک کتاب را به دلیلی مشابه انتخاب نمی‌کنند و هیچ استاندارد مشخصی وجود ندارد که بتواند تضمین کند کتابی مورد استقبال یک خواننده قرار می‌گیرد یا نه. این کتاب، میان خوانندگان یا مسیر انتخابی‌شان برای سفر در دنیای غیرداستانی تفاوتی قائل نمی‌شود، فرقی نمی‌کند که خواندنشان به قصد لذت، استراحت یا آموختن باشد. علاوه بر این کتاب‌هایی را که داستان‌محور هستند نیز کنار نمی‌گذاریم. این کتاب نقشه‌ای است برای تمام دنیای بی‌اندازه غنیِ غیرداستانی.
رسم بر این است که خدمت مشاوره‌ی خوانندگان را تنها به بخش داستانی محدود بدانیم. عمدتاً نخواسته‌ایم که برای یافتن کتاب‌های خواندنی خوب برای مراجعه‌کنندگانمان از تقسیمات رده‌بندی دیویی عبور کرده و وارد قسمت غیرداستانی قفسه‌هایمان شویم. وقتی خوانندگان از ما پیشنهاد کتاب می‌خواهند، وقتی می‌خواهیم کتاب‌هایی را برای فهرست کتاب‌های موثق مشخص کنیم و حتی تا حد زیادی، وقتی رونمایی کتاب ترتیب می‌دهیم، گرایش به تمرکز بر حوزه‌ی داستانی داریم. ابزار مرجع مرسوم مانند ژانر فلکتینگ، ناولیست، حالا اینو بخون، بعد از این چه بخوانم؟ و بسیاری از کتاب‌های مرتبط با ژانرهای مختلف منتشرشده از سوی انتشارات انجمن کتابداری امریکا و لایبرریز آنلیمیتد همگی روی حوزه‌ی داستانی متمرکز شده‌اند؛ حتی وقتی از آن جمله‌های مرسوم برای شروع مشاوره‌ی خوانندگان استفاد می‌کنیم (چند تا از کتاب‌هایی که به‌تازگی خوانده‌ای و لذت برده‌ای را بگو)، انتظار داریم که در پاسخ، نام چند کتاب داستانی را بشنویم. حدس من این است که اگر پاسخ مراجعه‌کننده کتاب‌هایی مثل جهان زیبا: اَبَرریسمان‌ها، ابعاد پنهان و جست‌وجو برای برترین نظریه اثر برایان گرین باشد، بسیاری از ما غافل‌گیر خواهیم شد و احتمالاً اگر با چنین پاسخی روبه‌رو شویم، مراجعه‌کننده را به میز مرجع می‌فرستیم تا شاید آنجا پاسخ سؤالش را بیابد.
اکثر کارهای انجام‌شده در خدمت مشاوره‌ی خوانندگان و همه‌ی بهترین ابزارهای ما، بر حوزه‌ی داستانی متمرکز شده است. افرادی که جان تازه‌ای به کار مشاوره‌ی خوانندگان مدرن بخشیدند، این کار را با استفاده از گونه‌ی داستانی انجام دادند، شاید به این دلیل که بیشتر خانواده‌ی مشاوره‌ی خوانندگان، این گونه کتاب‌ها را می‌خوانند یا شاید به این خاطر که قبل از این، تعداد کمی از ما برای پیشنهاد کتاب به حوزه‌ی غیر داستانی فکر کرده‌ایم. هر چه باشد حوزه‌ی غیرداستانی حوزه‌ای بسیار تخصصی است. کتاب غیرداستانی تقریباً شبیه یک ابزار است، نوعی سرگرم‌کننده و نه چندان جدی از کتاب مرجع. بیشتر ما با خواندن کتاب‌های داستانی است که وارد دنیای مطالعه به قصد لذت می‌شویم (از آن دست مطالعه‌های پر هیجان، سیری‌ناپذیر و یک ساعت به من کاری نداشته باش و بگذار فقط بخوانم). حدس من این است زمانی که اکثر ما به خواندن فکر می‌کنیم، بلافاصله رمان‌ها در ذهن‌مان رخ می‌نمایند. انتخاب‌های گروه‌های کتاب‌خوانی، فیلم‌ها، گزینه‌های اپرا و اکثر جوایز ادبی، تا حد زیادی به رمان‌ها محدود می‌شود. این رمان‌ها هستند که رؤیاها و خاطرات ما را برمی‌انگیزند. در اتاق انتظار مطب‌ها یا در پرواز هواپیما، رمان‌ها را برای مطالعه انتخاب می‌کنیم. به این ترتیب، این‌طور به نظر می‌رسد که گونه‌ی داستانی فرمانروای این قلمرو است و تقسیم‌بندی دیویی هم محدودیت کاری گنجینه‌ی پیشنهادی ما را مشخص می‌کند: در یک سو، کتاب‌هایی هست که آن‌ها را خواندنی به شمار می‌آوریم و در طرف دیگر کتاب‌هایی هستند که آن‌ها را محدود به بخش مرجع می‌پنداریم.
فراموش کرده‌ایم که وقتی بچه بودیم، کتاب‌های تلفیقی از داستان و غیرداستان می‌خواندیم، کتاب‌هایی که بیشترشان به‌صورت مساوی تقسیم شده یا حتی بخش غیرداستانی وزن بیشتری در آن داشت. تمام کتاب‌های دایناسورها، کتاب‌های علمیتصویری و کتاب‌های مربوط به چیزهای عجیب و غریب که عاشق خواندنشان بودیم، همگی غیرداستانی بوده‌اند. لذت کشف به داستانی و غیرداستانی محدود نمی‌شد. لذت را در میان صفحات کتابی که عاشقش بودیم (هر کتابی) می‌یافتیم. کتاب مورد علاقه‌ی فرزندخوانده‌های من رکوردهای جهانی گینس است. آن‌ها حاضرند ساعت‌های متمادی بنشینند و چیزهای عجیب و غریب، حال‌به‌هم‌زن، یا غیر قابل باور (البته واقعی) را به من نشان دهند. این بچه‌ها هنوز تفاوت میان داستانی و غیرداستانی را نمی‌دانند، این تفاوت را در مدرسه خواهند آموخت. آنان نیز به نحو نامحسوسی، مانند همه‌ی ما در گذشته، خواهند آموخت که باید گونه‌ی داستانی را مایه‌ی لذت بدانند و گونه‌ی غیرداستانی را کمکی برای انجام تکالیف.
بااین‌حال هنوز برای آنان یا حتی شاید برای ما امیدی باقی است. کتاب‌های فوق‌العاده‌ای، آرام‌آرام جای خود را در اذهان عمومی باز کرده‌اند.
قسمتی از کتاب راهنمای مشاوره‌ی خوانندگان برای کتاب‌های غیرداستانی:
کمتر کتابی به اندازه‌ی کتاب‌هایی که مکان‌هایی را توصیف می‌کنند که مدت‌ها مشتاق دیدن و کاوش آن‌ها بوده‌ایم جذاب، شگفت‌انگیز و هیجان‌آور است. همه جور خواننده‌ای از این کتاب‌ها لذت می‌برد، از مسافران پشت‌میزی گرفته تا کسانی که برای سفری واقعی برنامه‌ریزی می‌کنند، به‌این‌ترتیب جای تعجب نیست که کتاب‌های سفرنامه بخش عظیمی از حوزه‌ی غیرداستانی را به خود اختصاص داده‌اند. به نظر می‌رسد که همه مشتاق فهمیدن چیزهای بیشتر درباره‌ی مکان‌های محلی، سفری غیرمستقیم، یا خواندن درباره‌ی مسیرهای اشتباهی هستند که مسافران به آن‌ها قدم گذاشته‌اند. کتاب‌های سفرنامه از کتاب‌هایی که مستقیماً فقط روی مقصد متمرکز می‌شوند را در بر می‌گیرند تا کتاب‌هایی که از مقصد به عنوان بهانه‌ای برای پرداختن به مباحث دیگر استفاده می‌کنند. معمولاً نویسندگان این حوزه علایق و انگیزه‌هایی بیش از یک سفر عادی دارند و آن جنبه‌های دیگر نیز در کارشان بازتاب می‌یابد. کتاب‌های سفرنامه می‌تواند هر موضوع جنبی دیگری را نیز در خود داشته باشد: تاریخ، ماجراجویی، انسان‌شناسی، رشد شخصی یا تسلی‌خاطر. خوانندگان مشتاق این حوزه‌ی موضوعی در مسیر تور دو فرانس رکاب می‌زنند، در توفان شن میان صحرا چادر می‌زنند یا برای فرار از غم، وطنی جدید خارج از محل تولدشان می‌سازند. بسیاری از لذت‌های مرتبط با خواندن را می‌توان در این کتاب‌ها جست‌وجو کرد. خوانندگان از روابط عاشقانه و ماجراجویی لذت می‌برند، از شرح و تفسیرهای اجتماعی و فرهنگی، از حس اکتشاف و درک زمینه، از کیفیت پا گذاشتن به بزرگسالی (حتی وقتی فردی بیش از ۶۰ سال سن دارد و تصمیم می‌گیرد به فرانسه نقل مکان کند، خانه‌ای بسازد یا از کوه بالا برود). به‌این‌ترتیب جای تعجب نیست که عناصر کششِ لحن، زمینه، توصیفات، شخصیت و آموختن / تجربه کردن در این کتاب‌ها رایج و فراگیر است. نویسندگان توجه بسیاری به تأمین حال‌و‌هوای مورد نیاز این کتاب‌ها دارند و سعی می‌کنند فضا را به غنی‌ترین شکل ممکن توصیف کنند. همین نیاز به توجه به زمینه و توصیف مکان برای خواننده باعث شده است که این کتاب‌ها به سبکی خاص و قابل توجه نوشته شوند. این کتاب‌ها در بستر روایی متوسط رو به بالا قرار می‌گیرند و علایق نویسندگان با استفاده از خطوط غیر مستقیم داستانی ابراز می‌شوند که در کنار هم به سوی یک نتیجه‌گیری واحد حرکت می‌کنند. زبان شفاف و در عین حال خاطره‌انگیز در این کتاب‌ها استفاده می‌شود، چرا که نویسندگان، هم به توصیف دنیای آشنا و هم ناشناخته، می‌پردازند. کتاب‌های سفرنامه، علاوه بر کشش مرتبط با زبان، پر از جزئیات فوق‌العاده هستند. حقیقت این است که جزئیات و توصیفات ترکیب می‌شوند و چشم‌انداز کتاب‌های سفرنامه را شکل می‌دهند و صفحاتشان را به شکلی رنگ‌آمیزی می‌کنند که یک سفر ساده به بازار را به مخلوطی هیجان‌انگیز از تصاویر، صداها و مزه‌ها بدل می‌کنند. بسیاری از این کتاب‌ها روایت‌های شخصی از سفرهای نویسنده هستند، به‌این‌ترتیب نه‌تنها خوانندگان تجربه‌ی روبه‌رو شدن با نویسنده، به عنوان شخصیت اصلی را به دست می‌آورند، بلکه با طیف گسترده‌ای از شخصیت‌های دیگر روبه‌رو خواهند بود که تعاملاتشان با نویسنده به داستان رنگ و بوی زندگی می‌بخشد. در نهایت، عنصر کشش آموختن / تجربه کردن نیز یکی از جذابیت‌های اساسی این نوع کتاب‌هاست. افراد از یادگیری بیشتر درباره‌ی یک مکان، تاریخچه‌اش، فرهنگش، سرزمینش و مردمش لذت می‌برند و علاوه بر این، از تجربه کردن مکان‌ها، نقطه‌نظرات و سبک‌های زندگی متفاوت و جدید نیز استقبال می‌کنند. راهنمای مشاوره‌ی خوانندگان برای کتاب‌های غیرداستانی را امیرحسین میرابوطالبی ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۴۴۰ صفحه رقعی با جلد نرم چاپ و با قیمت ۳۹ هزا تومان عرضه شده است.
در حال بارگزاری دیدگاه ها...