ذن و هنر آگاهی/ اتحاد ذهن و مغز

کتاب «ذن و هنر آگاهی»، نوشته‌ی سوزان بلکمور، به همت نشر مثلث به چاپ رسیده است. بلکمور نویسنده‌ی کتاب می‌گوید: مطمئناً کتاب من تقلیدی از کتاب «ذن و هنر نگهداری از موتورسیکلت»، اثر کلاسیک پیرسیگ نیست که پیش‌تر در ۱۹۷۴ مرا تحت تأثیر قرار داد. هنر آگاهی دقیقاً همان چیزی است که این کتاب درباره‌اش صحبت می‌کند. ادعای اصلی من این است که اگر واقعاً بخواهیم تجربیات ذهنی خودمان را بفهمیم، هم به علم آگاهی نیاز داریم (که اکنون به‌خوبی در حال پیشرفت است) و هم به چیزی بیشتر. من درباره‌ی پرورش مهارت‌ها، آموزش وتمرین کردن در کاوش درونی نوشته‌ام؛ واژه‌ی هنر همه‌ی این‌ها را پوشش می‌دهد. «ذن و هنر آگاهی» درخواست من است برای جدی گرفتن هنر، مهارت و چیره‌دستی و تمرینات آگاهی در جست‌وجویمان برای حل معمای بزرگ؛ معمایی که به ما می‌گوید چطور ذهن و مغز می‌توانند متحد شوند. ذن مانند علم مستلزم این است که پرسش‌هایی مطرح کنی، روش‌های نظام‌مند تحقیق را به کار گیری و هر اندیشه‌ای را، که با دریافت‌هایت مطابقت نمی‌کند، رد کنی. درواقع ذن، از این روی که بیشتر مجموعه‌ای از فن‌هاست تا مجموعه‌ای از عقاید جزمی، شبیه علم است. ذن اصول خود را دارد و علم هم نظریه‌های خود را، اما هر دو مورد تلاش‌هایی موقت است برای فهم جهان هستی تا زمان کاوش عمیق‌تر و اکتشاف بیشتر. ذن از تو نمی‌خواهد به هیچ چیز ایمان یا عقیده‌ی کور داشته باشی، بلکه می‌خواهد سخت بکوشی تا خودت بفهمی.

قسمتی از کتاب «ذن و هنر آگاهی»:

اگر من فقط زمانی آگاه می‌شوم که از خودم بپرسم«آیا آگاهم؟» پس تکلیف قبلش چه می‌شود؟ به نظر می‌رسد به خاطر می‌آورم که یک لحظه پیش چه اتفاقی رخ داده، اما آیا آن زمان از آن آگاه بودم؟ آیا می‌توانم به گذشته نگاه کنم و دریابم که یک لحظه پیش از آنکه بپرسم، از چه چیزی آگاه بودم؟ این امر تجربه‌ای آشنا را به یاد من می‌آورد: دارم می‌خوانم، می‌نویسم یا کارهای دیگری انجام می‌دهم، ناگهان متوجه می‌شوم زنگ ساعت به صدا درآمده. من همین حالا متوجه آن شده‌ام، بااین‌حال به نظر می‌رسد از ابتدا آن را می‌شنیده‌ام زیرا می‌توانم به‌راحتی به عقب برگردم و بدانم ساعت تا همین الان سه مرتبه نواخته است. به شمردن ادامه می‌دهم. زنگ ساعت شش‌بار نواخته می‌شود. آیا از اولین ضربه آگاه بودم؟ ظاهراً نه. در غیر این صورت این حس بسیار عجیب آگاه شدن ناگهانی از ضربه چهارم و سه ضربه پیش از آن را نداشتم. اما اگر در آن زمان از اولین ضربه آگاه نبودم، پس چگونه می‌توانم صدایش را در گوش ذهنم به‌وضوح به یاد بیاورم؟ آیا ذهنم در زمانی که ساعت صدا کرد ناآگاه بود بعد آگاه شد؟ این مسئله چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ ذن و هنر آگاهی را میثم کنعانی ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۱۹۷ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۳۸ هزار تومان چاپ و روانه کتابفروشی‌ها شده است.