تربیت مثبت/ راهنمای جامع والدین و توصیه‌هایی حرفه‌ای برای رشد رفتارهای مناسب کودک و نوجوان

کتاب «تربیت مثبت، راهنمای جامع والدین»، نوشته‌ی کارل ای.پیکارد، به همت نشر دانژه به چاپ رسیده است. بیشتر والدین می‌خواهند بدانند که چگونه و با چه شیوه‌هایی رفتار کنند تا فرزندشان از انجام امور روزمره طفره نرود و تمام وقت خود را پای تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری صرف نکند. در این کتاب، به این پرسش‌ها و ده‌ها سؤال تخصصی، علمی و مؤثر پاسخ داده می‌شود. در این اثر، خواننده خواهد دید که چطور اولویت‌ها را طبقه‌بندی کند. چگونه ارتباط کودک و نوجوان را با خودش، با دیگران و محیط گسترش دهد. سبک‌های انطباقی را به صورتی هماهنگ میان والدین انتخاب و اجرا کند، کی تنبیه کند، با چه روشی و چه اندازه، به طوری که نتیجه‌بخش باشد و عزت‌نفسِ فرزندمان تخریب نشود. خوشبختانه امروزه شیوه فرزندپروری، ذهن بسیاری از والدین را به خود مشغول کرده است و جست‌وجو برای کشف بهترین روش‌های تربیتی از جمله دغدغه‌های بسیاری از والدین شده است. شاهد این ادعا هزینه‌های هنگفتی است که خانواده‌ها در انواع و اقسام کلاس‌های فوق برنامه برای خود و فرزندانشان متحمل می‌شوند. امروزه بخش زیادی از کارهای مراکز مشاوره و کارگاه‌های آموزشی مرتبط با مباحث روان‌شناختی، مربوط به حوزه‌ی فرزندپروری است. با‌این‌حال همواره پرسش‌های فراوان و مشابهی از سوی والدین وجود دارد: «فرزندم تنبله چه کار کنم؟ اصلاً حرف گوش نمی‌ده، به درس خوندن علاقه نداره، همکاری نمی‌کنه، نمی‌دونم دیگه باهاش چه کارکنم، دیگه خسته شدیم، کاش بچه‌دار نمی‌شدیم، دست شیطون رو از پشت بسته، ذاتش خرابه، دیگه بریدیم و...» تمام کودکان فارغ از جنس، نژاد، ملیت، ژنتیک و... جملگی هدیه‌ی خداوند هستند و این جادوی تربیت است که به‌عنوان قدرت مسلم و بازویی قوی در هدایت مسیر فرزندان نقش ایفا می‌کند. کتابِ حاضر با نگاهی مثبت و به دور از هر گونه خشونت می‌تواند راهنمایی خوب و مفید در جهت هدایت خانواده‌ها باشد و نکته‌ی مهم اینکه منافاتی با اصولِ‌ فرهنگی جامعه‌ی کنونی نیز ندارد. مطالعه‌ی این کتاب و اجرای پیشنهادهای آن موجب آرامش خانواده، سازگاری کودک با خانه، مدرسه و جامعه می‌شود.

قسمتی از کتاب تربیت مثبت؛ راهنمای جامع والدین:

از آنجا که عشق براساس پذیرش است و آموزش براساس شکل‌گیری مطالبات، والدین اغلب در به‌کارگیری هر کدام از این دو مؤلفه فرزندپروری مستأصل می‌شوند، شاید برای شما پذیرش راحت‌تر باشد، چرا که از طرف کودک مورد تقدیر قرار می‌گیرید، از سویی ایجاد مطالبات یا تقاضا اغلب مقبولیتی از سوی کودک ندارد و شاید تقاضا کردن برای شما ساده‌تر باشد تا پذیرشِ تغییراتی که بخشی از رشد عادیِ کودک شماست. اگر واقعاً والدینی مستعد با پذیرش بالا هستید، پس باید در زمینه‌ی تقاضاها و مطالبات خود مانند تنظیم محدودیت‌ها، بیان نیازمندی‌ها و مواجه شدن با موضوعات، سخت کار کنید. اگر والدینی با تقاضاها و مطالبات بالا هستید، باید بر جنبه‌ی پذیرشیِ خود مانند گوش دادن، سازگاری و تحمل تفاوت‌ها تمرکز کنید. اگر تمام تلاش خود را در جهت پیشگیری از تعارض به کار بندید، در واقع تمایل به پذیرشِ بالا خواهید داشت، از سویی اگر یکی از والدین کنترل‌کننده باشد، پس بیشتر به دنبال ایجاد مطالبات است، این تفاوت می‌تواند یک شکاف در روابط زناشویی ایجاد کند، «تو هرگز عشقت رو به بچه‌ها ابراز نمی‌کنی، تموم کاری که انجام می‌دی اینه که مرتب دستور بدی.» و یا «خب، تو اصلاً کاری نمی‌کنی که بچه‌ها خوب رفتار کنن؛ تموم کارهای سختِ پدر و مادری رو به من واگذار کردی.» چه شما فرزندان را تنها و چه با همسر خود بزرگ کنید، لازم است تا هر دو جنبه‌ی پذیرش و مطالبات را برای فرزندپروری در برنامه خود قرار دهید. تنها زنِ خانه بودن در یک خانواده‌ی مردانه (وقتی شما فقط پسر دارید) یا تنها مرد خانه بودن در یک ترکیب زنانه (وقتی شما فقط دختر دارید)، می‌تواند باعث ایجاد تنش شود؛ چراکه شما سعی دارید تصمیماتی برابر در مورد نظم و انضباط بگیرید. گاهی در این نوع سیستمِ خانوادگی، شما ممکن است به خاطر یک فرهنگ جنسیتیِ قوی در خانواده، حس اقلیت را داشته باشید و شاید به خاطر این تفاوت، احساس محرومیت یا حذف شدن را تجربه کنید. احتمال دارد چنین جملاتی را بشنوید: «چطور یه مادر می‌تونه نیازهای پسرش رو به عنوان یه مرد درک کنه؟ من به عنوان پدرش بهتر می‌دونم.» به نظر می‌رسد آن‌ها علیه شما تبانی می‌کنند. این شرایط را از بین ببرید؛ در این صورت، شاید به‌طور کامل از مشارکت در تصمیم‌گیریِ فرزندپروری نادیده گرفته شوید. شاید با شما مثل یک بیگانه رفتار کنند و از حلقه‌ی اطلاعاتی که همه در آن عضو هستند، مستثنی شوید. به عنوان مثال، ممکن است دختری به مادرش بگوید: «من به تو می‌گم، اگه قول بدی به پدر نگی، اون درک نمی‌کنه.» در این صورت والد غیرهم‌جنس اعتبار خود را نزد بچه‌ها به‌تدریج از دست می‌دهد، چرا‌که جنس متفاوتی دارد و به او چیزهای کمتری گفته می‌شود و وقتی کمتر به او گفته شود، اعتبار خود را برای بیشتر دانستن از دست می‌دهد. درنهایت این رفتارها می‌تواند جایگاه والد غیر هم‌جنس را در خانواده به حاشیه بکشاند. به این دلیل که شما در اقلیتِ جنسیتی هستید، اجازه ندهید ارزشتان به عنوان یک فرد و یک والد تقلیل یابد. در این حالت اعتماد‌به‌نفس خود را از دست خواهید داد و همسر شما یک شریک هم‌تراز را از دست خواهد داد و فرزندانتان نیز مزیت اثرگذاریِ کامل و مشارکت شما در زندگیِ خود را از کف خواهند داد. در چنین شرایطی، والدینی که هویت جنسیتی یکسان با بچه‌ها دارند، اغلب اعتماد‌به‌نفس، توجه، همدلی، قدرت و حمایت بیشتری از سمت بچه‌ها دریافت می‌کنند. گاهی نیز به نظر می‌رسد نه به خاطر نقش والدینی، بلکه بنا به دلایل دیگری، از سوی بچه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند، تا جایی که حتی وقتی اعتراض می‌کنید، به حساسیت بیش از حد متهم می‌شوید. وقتی با شما به‌عنوان یک والد درجه‌ی دو رفتار کنند، آزاردهنده خواهد بود؛ در این وضعیت، شما نه به‌طور مساوی ارزش داده می‌شوید و نه به‌طور مساوی درگیر مسائل می‌شوید، بنابراین اجازه ندهید این نوع تنزل یا محرومیت خانوادگی ادامه پیدا کند. حتی در جزئی‌ترین امور خانوادگی نیز از جایگاه خود به‌عنوان والدی با اهمیتِ یکسان دفاع کنید. به خود اجازه‌ی سقوط، تنزل و دور نگه داشته شدن را ندهید. تربیت مثبت، راهنمای جامع والدین را کیوان زاهدی کسرینه ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۳۳۴ صفحه‌ی رقعی با جلد نرم و قیمت ۸۰ هزار تومان چاپ و عرضه شده است.