باشگاه جوایز ادبی: جایزه ادبی من‌بوکر

بنیاد جایزۀ من‌بوکر در سال ۱۹۶۹ آغاز به کار کرد و هدفش اهدای جایزه به بهترین داستانی بود که به زبان انگلیسی نوشته و در انگلستان منتشر شده بود. برای حفظ تعالی و ارزش کامل جایزۀ بوکر، داوران از میان طیف وسیعی از منتقدان، نویسندگان، دانشگاهیان، شاعران، سیاستمداران و بازیگران انتخاب می‌شوند. برندۀ این جایزه، مبلغ پنجاه هزار پوند دریافت می‌کند و افزون بر آن، پس از دریافت این جایزه، آثارش در جهان، فروش چشمگیری خواهد داشت.

در سال ۲۰۰۵، این بنیاد تصمیم می‌گیرد که این جایزه را به نویسندگان بین‌المللی نیز اهدا کند؛ اما برای اهدای آن شرطی می‌گذارد: آثار حتماً باید به زبان انگلیسی نوشته شده باشد و اگر اثری به زبان دیگری نوشته شده‌، باید به انگلیسی هم ترجمه شده باشد. این آثار باید در انگلستان منتشر شوند. مبلغ این جایزه نیز بین نویسنده و مترجم تقسیم می‌شود.

جایزۀ جهانی من‌بوکر تا سال ۲۰۱۵، هر دو سال یک‌بار اهدا می‌شد و از آن سال به بعد، تصمیم بر آن شد که این جایزه نیز هر ساله اهدا شود. جایزۀ بوکر بهترین داستان‌ها و فوق‌العاده‌ترین کتاب‌ها را به خوانندگان معرفی می‌کند و جایگاه نویسندگان را تغییر می‌دهد. تقارن بین جایزۀ بوکر و جایزۀ بین‌المللی بوکر تضمین می‌کند که پدیدآورندگان بوکر به داستان‌ها و بهترین نویسندگان جهان افتخار می‌‌کنند.

 تصویری از برگزاری مراسم بوکر ۲۰۱۷

*جایزۀ من‌بوکر طلایی:

این جایزه تاکنون فقط یک‌بار و به مناسبت پنجاهمین بزرگداشت تأسیس بنیاد من‌بوکر اهدا شده است. بنیاد من‌بوکر تمام آثاری را که از ابتدای آغاز به کار این بنیاد تا سال ۲۰۱۸، جایزۀ من‌بوکر را از آن خود کرده بودند، دوباره به داوری گذاشت و از میان آن‌ها، رمان بیمار انگلیسی، اثر مایکل اونداتیه، که در سال ۱۹۹۲ منتشر شده بود برگزیده شد. در حال حاضر، جوایز بوکر از سوی مدیران بنیاد خیریه کرانک استارت، سِر مایکل موریتز و همسرش هریت هایمن حمایت و تأمین می‌شود. سِر مایکل دربارۀ دلیل حمایتش از بنیاد جایزۀ بوکر گفته است: هیچ‌یک از ما نمی‌توانیم روزی را تصور کنیم که وقت خود را به خواندن کتاب اختصاص ندهیم. اهدای جوایز بوکر، راهی است برای گسترش این بینش‌ها، نویابی‌ها، سرخوشی‌ها و لذتی که از داستان‌هایی بی‌نظیر سرچشمه می‌گیرد.

داوران در حال اهدای جوایز

انتخاب نامزدان جایزۀ من‌بوکر سال ۲۰۱۹، از روز ۱۸ ژوئن آغاز شد و سرانجام در تاریخ ۱۴ اکتبر، از میان ۶ نامزد نهایی، در میان بهت حاضران، همزمان به دو نویسنده تعلق گرفت تا پیتر فلورنس (رئیس هیئت داوران) برای اولین‌بار، قانون اهدای جایزه به یک نویسنده را نقض کند و تصمیم او و یارانش هدف پیکان منتقدان قرار گیرد. مارگارت اتود، نویسندۀ کتاب وصیت‌ها، که اثرش دنبالۀ سرگذشت ندیمه است و نویسندۀ رنگین‌پوست کمتر شناخته‌شده‌ای به نام برناردین اواریستو، نویسندۀ کتاب دختر، زن، دیگری، این جایزه را با یکدیگر شریک شدند. برناردین اواریستو نخستین زن سیاه‌پوستی است که این جایزه را دریافت کرده است. شاید نتوان او را با مارگارت اتود که نویسنده‌ای با تجربه‌ای شناخته شده است مقایسه کرد، اما به گفتۀ آفوا هیرش (یکی از داوران) نویسنده‌ای هم نبود که از جایزه بوکر ۲۰۱۹ حذف شدنی باشد.

انتخاب برندگان جایزۀ بوکر ۲۰۱۹ اثبات این سخن مدیر سابق بوکر، یون تورین (۲۰۱۵-۲۰۰۶) است: «از همان ابتدا، فقط یک معیار برای جایزۀ بوکر وجود داشت: بهترین رمان از نظر داوران و این معیاری است که تاکنون حفظ شده است.»

جدول برندگان من بوکر به تفکیک سال و ملیت:

۲۰۲۰: کتاب شوگی باین نوشته داگلاس استوارت گردآوری، تنظیم و ترجمه: مهسا درویش

2021-عهد-دیمون گالگوت

2022-هفت ماهِ مالی آلمِیدا-شیهان کاروناتیلاکا

2023-آهنگ پیامبر-پل لینچ