ایلان ماسک،تسلا، اسپیس ایکس و تلاش برای آینده‌ای شگفت‌انگیز

کتاب «ایلان ماسک، تسلا، اسپیس ایکس و تلاش برای آینده‌ای شگفت‌انگیز» به همت انتشارات اشراقی به چاپ رسیده است. اشلی ونس، روزنامه‌نگار کهنه‌کار فناوری، نگاهی بی‌نظیر به درون زندگی استثنایی شجاع‌ترین کارآفرین عصر ما ارائه می‌دهد. ایلان ماسک تصویری از انسان پیچیده‌ای است که صنعت امریکا را احیا کرده، هر آنچه تاکنون درباره ایلان ماسک خوانده و شنیده‌اید، فراموش کنید. آنچه ما امروز از دستاوردهای این شخص می‌دانیم، پیامد و نتیجه‌ی سرگذشتی به همان اندازه جذاب و تأثیرگذار از زندگی ماسک است که می‌تواند حاوی درس‌هایی از فرازونشیب زندگی یک چهره‌ی درخشان در جهان معاصر باشد. وقتی ریزِ زندگی ماسک را از دوران کودکی تا به امروز زیر ذره‌بین قدرتمند قلم نویسنده کتاب، اشلی ونس، می‌بینیم و می‌خوانیم، درمی‌یابیم که به قول نیچه فیلسوف آلمانی، انسان چیزی است که بر او چیره می‌باید شد و این همان کاری است که ماسک با زندگی خود کرده است و تبدیل به ابرانسان نیچه شده است. کودک ۱۲ ساله‌ای در افریقای جنوبی از نوشتن برنامه‌ای برای بازی رایانه‌ای شروع می‌کند و مورد استقبال جامعه‌ی علمی قرار می‌گیرد و سپس با مطالعه‌ی کتاب‌ها و ارتقای دانش خود، رؤیاهایش را رشد و تعالی می‌بخشد. با دست خالی به امریکا می‌رود، در دانشگاه شرکت می‌کند، اولین شرکت خود را راه می‌اندازد، سختی می‌کشد، رنج می‌برد، بارها شکست می‌خورد، تحمل می‌کند و نهایتاً به ایلان ماسکی بدل می‌شود که برای رفتن به مریخ با موشک‌های اسپیس ایکس برنامه‌ریزی می‌کند. زندگی هر فرد داستانی است نوشتنی، اما تا زمانی که حرف تازه‌ای برای گفتن و به اشتراک گذاشتن نداشته باشد، داستانی تکراری و عام خواهد بود. در این میان، افرادی هستند که سیر تاریخی زندگی آن‌ها پر است از درس‌هایی که اگر نوشته و ثبت نشوند فقدان بزرگی برای بشریت خواهد بود و از آن‌ها تصویری مبهم به جای می‌ماند که ریشه‌های پدیداری و برجسته شدن آن‌ها از چشم ما پنهان می‌ماند و درنهایت تصویری کلی و بدون جذابیت برای مطالعه، درس گرفتن و الگوبرداری خواهیم داشت. ایلان ماسک از جمله این افراد است که در زمانی کوتاه چنان کارهای بزرگی انجام داده است که ذهن آدمی ناخودآگاه به سویش جذب می‌شود و می‌خواهد بداند چگونه انسانی مثل ما و هر فرد دیگری می‌تواند این چنین از ظرفیت‌های هوش و استعداد خود استفاده کند؛ آیا او به‌راحتی به نقطه‌ای رسیده که اکنون هست؛ آیا او هم انسانی مانند دیگر انسان‌هاست؛ آیا شرایط زندگی او باعث رشد و شهرتش شده است و.... خوشبختانه، تقریباً همیشه، نویسندگانی بوده‌اند که توانسته‌اند به‌خوبی زندگی‌نامه‌ی افراد بزرگ تاریخ را بنویسند تا بشریت مرجعی برای شناخت آن‌ها داشته باشد. اشلی ونس، نویسنده‌ی کتاب حاضر، آنچنان زیبا و کامل در زندگی ایلان ماسک و خانواده‌اش دقیق شده است که تصویر ذهنی اولیه خواننده را از ماسک به‌طور کامل پاک کرده و تصویری کامل با جزئیاتی که فقط خود ماسک و نزدیکانش می‌دانند را به جای آن می‌نشاند، و خواننده به جای دیدن عظمت و شهرت ایلان ماسک امروز، قطعات شکل‌دهنده این تصویر را می‌بیند و می‌فهمد. در اینجاست که از زبان ماسک می‌توان گفت: «اگر مرا کوه می‌دانی از دور بر من بنگر.» اما این امر، ناقضِ بزرگی و اهمیت او نمی‌شود، بلکه فقط جزئیات سیر تاریخی شکل‌گیری رویدادی بزرگ را نشان می‌دهد تا دانش ما نسبت چیزهای بسیاری که تا قبل از آن نمی‌دانستیم بیشتر شود. وقتی به این کوه نزدیک می‌شویم، عظمت آن همچنان پابرجاست و ما عناصر شکل‌دهنده آن را به‌وضوح می‌بینیم. ایلان ماسک بزرگ امروز، روزگاری شب‌ها در دفتر کار خود روی گونی لوبیا خوابیده است، بارها از مقام خود عزل و از شرکت خود اخراج شده است، درباره‌اش بد گفته‌اند و نوشته‌اند، اما او راه خود را رفته و می‌رود تا هم‌چنان ایلان ماسکی باشد که آن‌هایی که روزی او را بر زمین زدند امروز در مقابلش زانو بزنند.

قسمتی از کتاب ایلان ماسک، تسلا، اسپیس ایکس و تلاش برای آینده‌ای شگفت‌انگیز:

درحالی‌که ماسک در مدرسه هیچ دوست صمیمی نداشت، علائق عجیب و نامتعارف او تأثیرگذار بود. پسری – به نام تد وود - به یاد می‌آورد که ماسک موشک‌های مدل را به مدرسه می‌برد و آن‌ها را در زمان زنگ تفریح منفجر می‌کرد. این تنها نشانه‌ی آرزوهای او نبود. در مدت مباحثات کلاس علوم، ایلان به خاطر انتقاد شدید از سوخت‌های فسیلی و هواداری از نیروی خورشیدی - یک نمونه حرمت‌شکنانه در شهرستانی که کار اصلی آن استخراج منابع طبیعی از زمین بود - مورد توجه قرار گرفت. وود می‌گفت: «او همیشه درباره‌ی چیزها دیدگاه‌های قاطعی داشت.» ترنسی بنی، همکلاسی که سال‌ها با ایلان در تماس بود، ادعا می‌کرد که ماسک هم‌چنین خیال‌پردازی درباره‌ی مسکونی کردن سیارات دیگر را در دبیرستان شروع کرده بود. نشانه‌ای دیگر از آگاهی نسبت به آینده، این بود که ایلان و کیمبال در مدت یک زنگ تفریح خارج از کلاس در حال صحبت کردن بودند که وود وسط حرف آن‌ها دوید و از آن‌ها پرسید درباره‌ی چه چیزی صحبت می‌کنند. آن‌ها گفتند: «داریم در مورد این صحبت می‌کنیم که آیا در صنعت امور مالی نیازی به بانکداری شعبه‌ای هست و آیا به سمت بانکداری بدون کاغذبازی می‌رویم.» یادم می‌آید که فکر کردم که این توضیح مبهمی بود. من گفتم، «آره، عالیه.» با اینکه شاید ماسک در زمره‌ی نخبگان کلاس خود نبود، اما از جمله معدود دانش‌آموزان نمره‌دار و علاقه‌مند به خودآزمایی بود که برای یک برنامه آزمایشی رایانه‌ای انتخاب شد. دانش‌آموزان از میان تعدادی مدرسه انتخاب و دور هم جمع شدند تا زبان‌های برنامه‌نویسی COBOL BASIC و Pascal را بیاموزند. ماسک با عشقش به موضوعات علمی-تخیلی و رؤیایی به این تمایلات فناوری افزود و دست به نوشتن داستان‌هایی در ارتباط با اژدهاها و موجودات خارق‌العاده زد. او می‌گفت: «می‌خواستم چیزی شبیه به ارباب حلقه‌ها بنویسم.» مِی این سال‌های دبیرستان را از نگاه یک مادر می‌دید و داستان‌های زیادی از انجام شاهکارهای تماشایی درسی ماسک بازگو کرد. او می‌گفت بازی ویدیویی که ایلان نوشته بود، متخصصین باتجربه و بزرگ‌تر این حرفه را تحت تأثیر قرار داد. او در امتحانات ریاضی نسبت به همسالان خود بالاترین نمره را گرفت و حافظه‌ای باورنکردنی داشت. تنها دلیلی که او نتوانست بهتر از سایر پسرهای کلاس باشد عدم علاقه به کار مقررشده از سوی مدرسه بود. ماسک این موضوع را به این صورت می‌دید که «با خود می‌گفتم، به چه نمره‌ای نیاز دارم تا بتوانم به جایی که می‌خواهم بروم؟ درس‌های اجباری مثل زبان‌های افریقایی وجود داشت و من اصلاً سودی در یاد گرفتن آن نمی‌دیدم. مسخره بود. می‌توانستم نمره قبولی را بگیرم و این عالی بود. موضوعاتی مثل فیزیک و رایانه - من بالاترین نمره‌ای را که بتوان در آن‌ها گرفت به دست آوردم. برای یک نمره دلیلی باید وجود داشته باشد. من ترجیح می‌دادم بازی‌های ویدیویی انجام دهم، نرم‌افزار بنویسم و کتاب بخوانم تا اینکه تلاش کنم بالاترین نمره را در درسی بگیرم که سودی نداشت. یادم می‌آید در کلاس چهارم و پنجم از درس‌هایی افتادم. بعد دوست مادرم به من گفت اگر قبول نشوم نمی‌توانم به کلاس بعدی بروم. من واقعاً نمی‌دانستم باید در این درس‌ها قبول شد تا بتوان به کلاس بعدی رفت. بعد از این ماجرا من بهترین نمرات را در کلاس داشتم.» ایلان ماسک؛ تسلا، اسپیس ایکس و تلاش برای آینده‌ای شگفت‌انگیز را حدیث مددی ماهانی و مسعود پهلوان به اتفاق ترجمه کرده‌اند و کتاب حاضر در ۳۶۱ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۸۰ هزار تومان چاپ و روانه‌ی کتابفروشی‌ها شده است.