عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
از داروین تا هیتلر/ اخلاق تکاملی، داروینیسم اجتماعی و اصلاح نژادی در آلمان
کتاب «از داروین تا هیتلر»، نوشتهی ریچارد ویکارت، به همت نشر سایلاو به چاپ رسیده است. کتاب فوقالعادهی ریچارد ویکارت با جزئیات دقیق و مجابکننده نشان میدهد که چگونه اندیشمندان داروینیست در آلمان تا پیش از جنگ جهانی اول نگرشی اخلاقگریز به جامعهی بشری ایجاد کرده بودند؛ نگرشی که به اصطلاح خیر و صلاحِ نژاد بهمثابه یگانه معیار سیاست عمومی و «بهداشت نژادی» به کار میرفت. ویکارت بدون سادهانگاریِ خطوطی، که این بدنه فکری را به هیتلر مرتبط میکند، پرده از این حقیقت تکاندهنده برمیدارد که چگونه سیاستهایی مانند کودککشی، مرگ آسان، ممنوعیت ازدواج و مواردی از این دست، در مورد کسانی پیشنهاد میشد که برای جمعی از نویسندگان و دانشمندان داروینیستی از نظر نژادی یا اصلاح نژادی، فرومایهتر از سایرین تلقی میشدند؛ همان نویسندگان و دانشمندانی که برای هیتلر و حزب نازی برای سیاستهایی که پس از به قدرت رسیدن دنبال کردند، توجیه علمی قائل شدند.
این کتاب یکی از بهترین نمونههای تاریخ روشنفکری است؛ کتابی روشنگر، تأملبرانگیز، آموزنده و بسیار خواندنی. ویکارت به جای آنکه فقط حقایق را کنار هم بگذارد، بررسی پیچیده و دقیقی از اندیشمندان آلمانی متعدد اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستمی ارائه میدهد که تا حدی تحت تأثیر طبیعتگرایی داروینیسم و ایدههای آن بودند و به این ترتیب، با مهارت تمام به بیان تفاوتها و شباهتهای میان آنها میپردازد و در این میان داستانی غنی و شنیدنی را برای خوانندگان بیان میکند.
«از داروین تا هیتلر» مستقیماً به برخی از مهمترین مباحث علم اخلاق عصر حاضر مرتبط است. همهی افراد خیرخواه باید در این استدلالات تأمل کنند تا ببینند که چگونه بهترین و بااستعدادترین افراد میتوانند مرتکب بدترین و شنیعترین اعمال آن هم در لوای «سلامتی و سازگاری» زیستشناختی شوند. این کتاب نهتنها در میان مورخین، بلکه در میان علمای علم اخلاق و دانشمندان نیز باید زمینهساز مباحث بسیاری شود.
اگر تصور میکنید موضوعاتی مانند کودککشی، مرگ آسان و دستکاری ژنهای انسان موضوعاتی جدید هستند، میبایست این کتاب را بخوانید. این کتاب تصویری واضح و درعینحال مأیوسکننده از این را به ما نشان میدهد که طبیعتگرایی داروینی چگونه باعث شد متفکران آلمانی با زندگی انسان بهمثابه مواد خامی رفتار کنند که برای پیشبرد مسیر تکامل باید در آن دستکاری شود. پیروان علم اخلاق آلمانِ هیتلری واپسگرا نبودند؛ بلکه افرادی بسیار پیشرفته و همگام با علم روز بودند.
قسمتی از کتاب از داروین تا هیتلر:
معلولین و مجرمین تنها کسانی نبودند که زندگیشان در پرتو افکار اجتماعی داروینی بیارزش شد. بسیاری از داروینیستها و متخصصان اصلاح نژادی اجتماعی اکثر جمعیت جهان را به قلمرو افراد فرومایه تنزل دادند. آنها نژادهای غیراروپایی را انواع گونههای انسانی یا حتی گونهای کاملاً متفاوت، تلقی میکردند که به اندازه اروپاییها تکاملیافته نبودند. البته، داروینیسم تنها متهم موجود در افزایش موج نژادپرستی علمی اواخر قرن نوزدهم نبود، اما نقش بسزایی در این مسئله ایفا میکرد.
نژادپرستی مشخصاً به پیش از داروینیسم برمیگردد، اما طی قرن نوزدهم، تا حدی از طریق تأثیر داروینیسم، نژادپرستی تحولات قابلتوجهی را تجربه کرد. پیش از قرن نوزدهم، سلطه فکری مسیحیت علیه برخی از بدترین افراط و تفریطهای نژادپرستی شکل گرفت. الهیات مسیحی، همهی نژادهای جهان را به این دلیل که جد مشترکی (آدم و حوا) دارند با هم برادر خواند. اکثر مسیحیان معتقد بودند تمام انسانها، صرفنظر از نژاد، در سیمای خدا آفریده شدهاند و دارای روحی ابدی هستند. این امر به آن معنا بود که همهی افراد بیاندازه ارزشمند هستند و این مسئله اروپاییان را تشویق کرد مبلغان دینی را برای ترویج ساکنین نواحی دیگر به مسیحیت به اقصی نقاط دنیا بفرستند. با افزایش ارتباط در قرن نوزدهم، جنبش مبلغان پروتستان به شکوفایی رسید و به همین دلیل تعداد زیادی از مبلغان را برای گرویدن مردم غیراروپایی به مسیحیت به اقصی نقاط دنیا روانه کردند، کاری که درست همانند کاری بود که پیش از این کلیسای کاتولیک در مستعمرات اسپانیا و پرتغال انجام داده بود. اگرچه گروههای مسیحی، بهویژه در سرزمینهایی که در آنها بردهداری نژادی وجود داشت، توجیهات الهی برای نابرابری نژادی ارائه میدادند، اما اکثر کلیساهای مسیحی معتقد بودند مردم نژادهای دیگر باارزش هستند و توانایی پذیرش دین و فرهنگ اروپایی را دارند.
عصر روشنگری، در عین گریزانبودن از بسیاری از عناصر مسیحیت، بیشتر جنبههای اخلاقیات یهودیمسیحی را تأیید میکرد. در برخی موارد، متفکران روشنگری بیش از کلیسا با بهکارگیری اخلاقیات در جامعه موافق بودند. بسیاری از چهرههای روشنگری بر جهانمیهنی بودن و برابری انسانی تأکید داشته و علیه سرکوب سایر نژادها میجنگیدند؛ امری که به مخالفت هرچه بیشتر با بردهداری منجر شد. یوهان گوتفرید فون هردر، فیلسوف و خداشناس آلمانی قرن هجدهم، نمونهای از این نگرش را به تصویر کشید و نوشت: «اما تو ای انسان، خود را تکریم کن: نه پونگو و نه گیبون برادر تو نیستند: امریکاییها و سیاهپوستان برادرت هستند، زینروی نباید به آنها تعدی کنی، یا آنها را به قتل برسانی یا از آنها دزدی کنی؛ چرا که اینان انساناند مانند تو: با میمون نمیتوانی اخوت کنی.»
کتاب از داروین تا هیتلر را ماندانا افتخار ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۳۵۱ صفحهی رقعی با جلد نرم چاپ و با قیمت ۱۳۵ هزار تومان عرضه شده است.