آقای خاصِ ادبیات در بوته نقد/ نگاهی مات از پنجره

کتاب "فرانتس کافکا"، اثر مشترک والتر اچ سوکل، پیتر بیکن، مارک هارمن و یوتا وگنر به همت انتشارات جغد به چاپ رسیده است. کتاب حاضر در قالب مقالاتی قرار است نگاهی تیزبینانه داشته باشد به آثار آقای خاص ادبیات یعنی فرانتس کافکا. در این کتاب با تحلیل‌های راهگشایی مواجه می‌شویم؛ والتر اچ سوکل با نگاهی به آثار و نوشته‌های این نویسنده، می‌خواهد به این پرسش پاسخ دهد: جهان کافکایی چیست؟ همچنین پیتر بیکن از رابطه‌ی تکنیک‌های نوشتاری کافکا و تکنیک‌های سینما می‌گوید... نگاه سینمایی در آثار کافکا و تکنیک‌های سینمایی که کافکا در آثارش به آنها توجه کرده کدامند؟ کافکا به استعاره چگونه می‌اندیشد و به کار می‌برد؟ شعر منثور و فرانتس کافکا؛ این نکاتی است که مارک هارمن به آنها می‌پردازد. در واقع آدم با دیدن این که نوشته‌ی کافکا فضایی را می‌سازد که متن و شعر از هم قابل تمایز نیستند، شگفت زده می‌شود. مواجهه کافکا با رئالیسم؟ و فلوبر چه چیزی به کافکا آموخت؟ از دیگر نکاتی است که یوتا دگنر در این کتاب به آنها می‌پردازد.

در بخشی از مقاله یوتا دگنر با عنوان آنچه کافکا از فلوبر آموخت می‌خوانیم:

گفته‌های مکرر کافکا درباره خویشاوندی انتخابی‌اش با نویسنده‌ی فرانسوی گوستاو فلوبر- که در نامه‌ای به فلیسه به تاریخ نوامبر ۱۹۱۲ بر آن تاکید شده-  منجر به اظهار نظرهای مختلف محققان درباره این موضوع شد که فلوبر چگونه بر نوشته‌های کافکا اثر گذاشته است؟ بیشترین توجه به روابط روحی روانی و روایت شناسی بین دو نویسنده متمرکز بوده است. در واقع، واضح است که نامه‌های کافکا به فلیسه بوئر شبیه نامه‌های گوستاو فلوبر به لوئیز گولت هستند و راویان داستان‌های کافکا ممکن است از مدل و خونسردی فرانسوی الگو گرفته باشند. هرچند این حرف‌ها برای برجسته کردن بعضی از جنبه‌های نوشتاری و شخصیت کافکا مفید هستند اما نمی‌توانند تمام ابعاد هویت ادبی کافکا را توضیح دهند. خویشاوندیِ کافکا با فلوبر را می‌توان در راستایِ خطوط ساختاری و با توجه به وضعیت فضای ادبی زمانه‌شان توضیح داد. پیر بوردیو جامعه‌شناس فرهنگی فرانسوی در مقاله‌اش با عنوان قوانین هنر، رفتار نویسندگی فلوبر را هنرِ تثبیت موقعیت خود در برابر مقاصد ادبی معاصر می‌داند. او نوشتن فلوبر را شکاف دوگانه‌ای می‌داند که باتوجه به کشمکش ادبیِ زمانه‎اش، در هر دو سوی این نزاع جای می‌گیرد، یعنی نوشته‌های رئالیستی در برابر نوشته‌هایی با سبکی فراتر. نوشته‌های رئالیستی فلوبر از قراردادهای نویسندگان رئالیستی پیروی نمی‌کند، یعنی نویسندگانی که تصمیم می‌گرفتند شخصیت‌های‌شان از نظر اجتماعی فروتن باشند و گمنامی ادبی خاصی داشته باشند. فلوبر برعکس بود و موضوعات واقعی را به شیوه‌ای پرسشگرانه ارائه می‌داد، روش‌های شعرهای آن زمان هم همین بود و توجه خواننده را به چگونگی خودِ روایت جلب می‌کرد و از او می‌خواست تا هر کلمه را دقیقا بررسی کند. فلوبر از این کار انقلابی به خوبی آگاه بود و این را می‌توان در نامه‌هایی که به لوئیز گولت می‌نوشت، دید، نامه‌‌هایی که کافکا ترجمه‌شان را در ۱۹۰۴ خواند... فرانتس کافکا  را مهدیه عباس‌پور ترجمه کرده و کتاب حاضر در ۹۳ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۱۸ هزار تومان چاپ و روانه کتابفروشی‌ها شده است. واحد خبرگزاری موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات