آشنایی با سازمان ملل متحد به زبان ساده/ تاریخچه، اهداف، ارکان

کتاب «آشنایی با سازمان ملل متحد به زبان ساده» برای نوجوانان نوشته شده که ۷۵ پرسش و پاسخ درباره‌ی تاریخچه، اهداف و ارکان سازمان ملل متحد است. این کتاب به قلم محمدمهدی سید ناصری و به همت نشر ذکر به چاپ رسیده است. جنگ جهانی اول با آثار مخرب بی‌سابقه‌ای که بر جای گذاشت، از بزرگ‌ترین رویدادهای تلخ تاریخ بشر است که در سال ۱۹۱۸ میلادی پایان یافت. پاپ بنوای پانزدهم اولین‌بار در سال ۱۹۱۷ میلادی (سال ۱۲۹۶ هجری شمسی) و در میانه‌ی جنگ جهانی اول، نظریه‌ی تشکیل جامعه‌ی ملل را مطرح کرد. در نهایت، در سال ۱۹۱۸ میلادی (سال ۱۲۹۷ هجری شمسی) رییس‌جمهوری وقت ایالات متحده‌ی امریکا برنامه‌ی صلح ۱۴ ماده‌ای را ضمن ایراد سخنرانی خود در کنگره‌ی آن کشور مطرح کرد که آخرین ماده‌ی آن مربوط به تشکیل جامعه‌ی ملل بود. جامعه‌ی ملل در دوران فعالیت خود، در حل برخی اختلافات بین‌المللی، مانند اختلاف سوئد و فنلاند بر سر جزایر آلاند، موفق بود. با توجه به اینکه جامعه‌ی ملل نتوانست از شروع جنگ و درگیری‌ها و خسارات و خونریزی‌ها جنگ جهانی دوم جلوگیری کند، پس از جنگ، فاتحان آن تصمیم گرفتند نهادی تأسیس کنند تا عملکردی مانند جامعه‌ی ملل داشته باشد و در عین حال ضعف‌های آن را نداشته باشد و وظیفه‌‌اش تأمین امنیت و صلح بین‌المللی باشد. از کشورهای امریکا، شوروی، بریتانیا، فرانسه و چین، نمایندگانی در کنفرانس دامبارتن اوکس در امریکا روی برنامه‌های تشکیل سازمان ملل کار کردند. بیشتر بحث‌های این کنفرانس در مورد نقش اعضای سازمان و شرایط دعوت از آن‌ها بود. در طول چهار سال، سرانجام سازمان ملل متحد در ۲۴ اکتبر سال ۱۹۴۵ میلادی (سال ۱۳۲۴ هجری شمسی) پایه‌گذاری شد که مقر اصلی آن شهر نیویورک است. هزینه‌ی این سازمان از طریق پرداخت حق عضویت اعضا و بیشتر از طریق کمک‌های داوطلبانه تأمین می‌شود. در سازمان ملل، تمام کشورهای عضو می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مجمع عمومی اظهار نظر و در رأی‌گیری‌ها شرکت کنند. مؤثرترین و قوی‌ترین نهاد این سازمان شورای امنیت است که پنج عضو دائمی آن عبارت‌اند از: امریکا، انگلستان، فرانسه، روسیه و چین. آن‌ها می‌توانند تصمیمات این شورا را وتو کنند. ریاست شورای امنیت هم نوبتی است و طول مدت آن یک ماه است. مجمع عمومی ۱۰ عضو انتخابی شورا را از میان حدود ۱۹۳ عضو سازمان و برای دوره‌ای دو ساله انتخاب می‌کند. هر سال، پنج عضو جدید جایگزین اعضای قدیمی‌تر می‌شوند. ایران تا‌به‌حال فقط یک دوره دو ساله عضو شورای امنیت بوده است. سازمان ملل متحد، سازمان‌های تخصصی هم دارد که به‌صورت مستقل کار می‌کنند. هر چند تعدادی از آن‌ها قبل از تشکیل سازمان ملل هم وجود داشته‌اند. این سازمان‌ها در زمینه‌های گوناگون فعالیت دارند. از جمله سازمان جهانی یونیسف، سازمان تجارت جهانی، سازمان بهداشت جهانی، سازمان جهانی گردشگری و... که در کشورهای مختلف تأسیس شده‌اند. نکات مهم و اساسی دربارۀ سازمان ملل متحد چنین است: -ملل متحد در آغاز به عنوان اتحادی در زمان جنگ در اول ژانویه سال ۱۹۴۲ میلادی در نظر گرفته شد و به عنوان سازمانی بین‌المللی در ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵ میلادی (۲ آبان ۱۳۴۲) تأسیس شد. در گرامیداشت ایجاد این سازمان، روز ملل متحد همه ساله در ۲۴ اکتبر در جهان جشن گرفته می‌شود. سازمان ملل متحد چهار هدف دارد: ۱-حفظ صلح و امنیت بین‌المللی. ۲-توسعه روابط دوستانه میان ملل. ۳-همکاری در حل مشکلات بین‌المللی و ترویج احترام به حقوق بشر. ۴-ایجاد مرکزی برای هماهنگ کردن اقدامات ملت‌ها. بیش از ۳۳ سازمان وابسته، به همکاری در این راستا مشغول‌اند، آن‌ها در مجموع با عنوان نظام ملل متحد شناخته شده‌اند و همگی در زمینه‌های خاص خود به کار می‌پردازند. سازمان ملل متحد، دولتی جهانی نیست. با‌این‌حال، راه‌هایی برای حل درگیری‌های بین‌المللی و تدوین سیاست‌های حاکم بر مسائل تأثیرگذار بر همگی ما ارائه می‌دهد. سازمان ملل متحد مجمعی است که همۀ کشورها در آنجا با هم دیدار می‌کنند تا به بحث و تدوین و توسعه حقوق بین‌الملل در عرصه‌هایی چون حقوق بشر، تجارت بین‌المللی، دریاها و مبارزه با تروریسم بپردازند. سازمان ملل متحد و کارگزاری‌های آن انجام هزاران طرح در سراسر جهان، از قبیل کمک به پناهندگان، مبارزه با ایدز، گسترش تولید مواد غذایی و ارائه‌ی کمک پس از وقوع بلایای طبیعی را به عهده می‌گیرند. نظام ملل متحد برای ترویج احترام به حقوق بشر، کاهش فقر، مبارزه با بیماری و حفاظت از محیط زیست فعالیت می‌کند. سازمان ملل متحد فعالیت‌های بین‌المللی در مبارزه با قاچاق مواد مخدر و تروریسم و همچنین از بین بردن خشونت علیه زنان و حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی را رهبری می‌کند. در سازمان ملل متحد، تمام کشورهای عضو از بزرگ و کوچک، غنی و فقیر، با دیدگاه‌های سیاسی و نظام‌های اجتماعی مختلف، از حق اظهار نظر و رأی در تصمیم‌گیری‌های مجمع عمومی برخوردارند.

قسمتی از کتاب «آشنایی با سازمان ملل متحد به زبان ساده»:

رئیس‌جمهورها تا چه مدت می‌‌توانند سخنرانی کنند؟ برای نشست‌هایی که تعداد زیادی از رؤسای کشورها در آن حاضرند وقت محدودی قبل از سخنرانی مقامات کشورها تعیین می‌شود. زمانی که هیئت رئیسه مجمع عمومی متشکل از رئیس مجمع و رؤسای کمیته‌های شش‌گانه و معاونین مجمع عمومی تشکیل می‌شود، این هیئت به‌طور معمول زمان سخنرانی مقامات را تعیین می‌کند. به عنوان مثال، اگر زمان تعیین‌شده ۱۵ دقیقه باشد، این زمان به همه هیئت‌های مدعو اعلام می‌شود و زمان سخنرانی هریک از رؤسای جمهور یک چراغ پیش روی او روشن است که تا پایان زمان تعیین شده سبز رنگ است و چنانچه سخنرانی از زمان تعیین‌شده فراتر رود این چراغ زرد می‌شود و پس از چندبار اخطار، این چراغ قرمز می‌شود. با‌این‌حال هیچ قانون یا دستورالعملی برای سخنرانی رؤسای جمهور در اجلاس سالانه مجمع عمومی وجود ندارد؛ چرا که فرض اولیه بر این است که شأن و جایگاه رهبران کشورها بالاتر از آن است که برایشان حدود و قوانین عملکردی تعیین کرد. گفتنی است طولانی‌ترین نطق در مجمع عمومی سازمان ملل به سخنرانی فیدل کاسترو و در سال ۱۹۶۰ میلادی (سال ۱۳۳۹ هجری شمسی) مربوط می‌شود. رهبر کوبا در آن زمان چهار ساعت سخنرانی کرده بود. آشنایی با سازمان ملل متحد به زبان ساده در ۱۲۰ صفحه رقعی با جلد نرم چاپ و با قیمت ۲۳ هزار تومان عرضه شده است.