همه دروغ می‌گویند/ آیا حق با فروید است؟

کتاب همه دروغ می‌گویند، نوشتۀ ست استیونز دیویدوویتز، به همت نشر خوب به چاپ رسیده است. اینترنت چقدر می‌تواند خود واقعی ما را بشناسد؟ با مطالعۀ داده‌های گوگل چه چیزهایی می‌شود دربارۀ رفتار آدم‌ها یاد گرفت؟ این کتاب دراین‌باره است که همۀ این اطلاعاتی که گوگل و شرکت‌های مشابهش از مردم تهیه می‌کنند، به چه درد می‌خورد و چه چیزهای جالب و مهمی دربارۀ عادت‌ها و رفتارها و روحیات انسان‌ها نشان می‌دهد. حرف اصلی کتاب این است که ما به همه دروغ می‌گوییم به جزء گوگل! مثلاً اگر شما نیمه‌شب با درد و سوزش معده بیدار شوید، ممکن است دربارۀ درد چیزی به شریک یا والدینتان نگویید؛ ولی به احتمال زیاد، از گوگل می‌پرسید که چنین دردی نشانۀ چیست. این اطلاعات دقیق‌تر و صادقانه‌تر از هر نظرسنجی‌ای است و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. مثلاً فهمید کسانی که امروز درمان سرطان معده را گوگل می‌کنند، شش‌ماه پیش در گوگل دنبال چه چیزی بوده‌اند. شاید اصلاً با این کار توانستیم کسانی را که در معرض این بیماری هستند، زودتر پیدا کنیم و شانس درمانشان را بالا ببریم. به قول استیون پینکر: «همه از کتاب همه دروغ می‌گویند لذت خواهند برد. استیونز دیویدوویتز با بهره‌گیری از کنجکاوی سیری‌ناپذیر و هوشمندی جذاب خود، توانسته است در قرن ۲۱، مسیری تازه برای علوم اجتماعی مشخص کند.» قسمتی از کتاب همه دروغ می‌گویند: اینترنت می‌تواند حقایق را نه‌تنها دربارۀ باورهای آزاردهنده، بلکه دربارۀ رفتارهای آزاردهنده در اختیار من قرار دهد. در واقع، داده‌های گوگل می‌توانند ما را از وقوع بحرانی آگاه کنند که از چشم منابع دیگر دور مانده است؛ چراکه مردم هرگاه دچار مشکل باشند، سراغ گوگل می‌روند. برای مثال کودک‌آزاری در زمان رکودبزرگ را در نظر بگیرید. هنگامی‌که این وضعیت اقتصادی در اواخر سال ۲۰۰۷، آغاز شد، بسیاری از کارشناسان، نگران تأثیر آن بر کودکان بودند؛ چراکه والدین دچار استرس و افسردگی می‌شدند و این‌ها عوامل مخاطره‌آمیز مهمی در زمینۀ کودک‌آزاری‌اند. به عبارت دیگر، ممکن بود کودک‌آزاری یک‌شبه دچار افزایش شود. سپس داده‌های رسمی از راه رسید و به نظر می‌رسید این نگرانی بی‌پایه و اساس است. نهادهای حمایت از کودکان گزارش کردند که موارد آزار کمتر نیز شده است؛ به‌علاوه، این کاهش‌ها بیشتر در ایالت‌هایی دیده می‌شد که بیشترین آسیب را از رکود دیده بودند. ریچارد گلز، متخصص رفاه کودکان در دانشگاه پنسیلوانیا، در سال ۲۰۱۱، به آسوشیتدپرس گفت: «پیش‌بینی‌های ترسناک و افتضاح به واقعیت نپیوست.» بله، ‌با اینکه عجیب به نظر می‌رسید، کودک‌آزاری در زمان رکود کاهش یافت. اما با والدینی که بیکار در خانه مانده بودند و دچار استرس فراوان بودند، چطور کودک‌آزاری دچار کاهش شده بود؟ من چنین چیزی را باور نمی‌کردم و به همین دلیل سراغ داده‌های گوگل رفتم. من دریافتم که برخی کودکان در گوگل جست‌وجوهای دردآور و حتی تراژیکی می‌کنند؛ جست‌وجوهایی مانند: «مادرم من را کتک می‌زند یا پدرم من را کتک می‌زند.» این جست‌وجوها تصویری متفاوت و دردناک را از اتفاقات آن زمان نشان می‌دهد. در زمان رکود بزرگ این جست‌وجوها افزایش یافتند و شانه به شانۀ نرخ بیکاری بالا رفتند. به نظر من، ماجرا از این قرار بود: در واقع، گزارش موارد کودک‌آزاری کاهش یافت، نه خود کودک‌آزاری. تخمین زده می‌شود که فقط تعداد اندکی از موارد کودک آزاری به مسئولان گزارش می‌شود. در زمان رکود، افرادی که این موارد را گزارش می‌کنند (معلمان یا مأموران پلیس) و افرادی که این موارد را بررسی می‌کنند (مددکاران اجتماعی) خود دچار بیکاری شده‌اند و از محیط کار دورند. همه دروغ می‌گویند را شایان سادات ترجمه کرده‌ و کتاب حاضر در ۳۱۲ صفحه رقعی با جلد نرم و قیمت ۴۵ هزار تومان چاپ و روانه کتابفروشی‌ها شده است.