معرفی کتاب: موج نوی فرانسه (یک مکتب هنری)

کتاب موج نوی فرانسه (یک مکتب هنری) کتابی است از میشل ماری، پیرامون یکی از جریان‌سازترین جنبش‌های سینمایی جهان، یعنی موج نوی فرانسه. موج نوی فرانسه همچنان یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین جنبش‌ها در تاریخ سینماست. در این بین، کتاب موج نوی فرانسه، به قلم یکی از برجسته‌ترین پژوهشگران جهانی در این حوزه، مقدمه‌ای زنده و جاندار بر این برهه حساس سینمایی است. در این کتاب، میشل ماری از زوایای مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و تاریخی، به بحث درباره‌ی موج نوی فرانسه می‌نشیند و درهمان‌حال پرداختن به دغدغه‌های تکنیکی و زیبایی‌شناختی را نیز از یاد نمی‌برد. ماری ضمن تشریح مهم‌ترین خصوصیات موج نو، کارگردان‌ها، تهیه‌کننده‌ها، بازیگران و فیلم‌برداران اصلی این جنبش را معرفی می‌کند. کتاب موج نوی فرانسه، با داشتن تصاویر سینمایی مختلف و گاه شماری ویژه از رویدادهای مهم این دوره، کتابی لازم برای همه کسانی است که به این برهه حساس و خلاق در تاریخ سینما علاقه‌مندند. به قول دادلی اندرو، در این کتاب میشل ماری، سینه فیل و پژوهشگر افسانه‌ای سینمای فرانسه، ضمن ساختن نقشه‌ای سه بعدی از مکتب موج نو، شرحی از نحوه شکل‌گیری و شکل‌شناسی آن نیز به دست داده است. مطالب کتاب، به‌تنهایی سرشار از ایده‌های نافذ و افق‌های روشن پیش رو است.

قسمتی از کتاب موج نوی فرانسه:‌

معمولاً تصور می‌شود که موج نو با طرفداری از فیلم‌های کم‌هزینه تغییری ناگهانی در شیوه‌های تولید سینمای فرانسه به وجود آورد. در صنعتی که با نمودار تورمی همواره صعودی هزینه‌های تولید شناخته می‌شد، این پدیده برای تضمین سرمایه به‌قدر کفایت مبتکرانه بود. آیا اغلب فیلم‌هایی که بخشی از این جنبش تلقی می‌شدند بودجه اندکی داشتند؟ ما ابتدا باید بپرسیم که در سال ۱۹۵۹ چه فیلمی کم‌هزینه به شمار می‌آمد؟ میانگین هزینه یک فیلم از حدود ۲۱۸ هزار دلار در ۱۹۵۵ به ۳۰۰ هزار دلار در ۱۹۵۹ افزایش یافت. آن سال در لحظه‌ی ظهور موج نو، ۱۳۳ فیلم فرانسوی تولید شد. از آن تعداد، هزینه‌ی تولید ۳۳ فیلم، بیش از ۴۰۰ هزار دلار بود و ۷۴ فیلم دیگر نیز، بیش از ۲۰۰ هزار دلار هزینه داشتند. ۲۶ فیلم باقی می‌ماند که بودجه آن‌ها کمتر از ۲۰۰ هزار دلار بود و تولیدات کم‌هزینه محسوب می‌شدند؛ اما این امر به‌سختی می‌تواند معیار دقیقی برای تعلق یک فیلم به موج نو باشد. با این همه، این خصیصه‌ی بودجه‌ای معمولاً برای بنا نهادن تبارشناسی جنبش به کار می‌رفت. موج نو عمدتاً فیلم‌های حاشیه‌ای را شامل می‌شد که خارج از نظام تجاری حاکم، تولید شده بودند. از منظر شیوه‌ی تولید، معمولاً به دو فیلم ارجاع داده می‌شود: «خاموشی دریا» که با هزینه‌ی شخصی ژان پیر ملویل در ۱۹۴۷ تولید شد و «لاپوآنته کورته»ی آینس واردا که هفت سال بعد، در سال ۱۹۵۴ ساخته شد. هر دوی این فیلم‌ها در گاه‌شماری نقاط عطف سینمای جدید فرانسه که در دسامبر سال ۱۹۶۲ در ویژه‌نامه کایه دو سینما انتشار یافت، جایگاه رفیعی یافتند. جدول کایه در واقع نسخه‌ی بسط‌یافته تبارشناسی لابارته بود.