آلیس هافمن میگوید: «شاید کتابها تنها جادوی واقعی باشند.» این سخن چندان بیمعنا نیست. به گمان من، اگر مردم معاصر با کتاب دوباره آشتی کنند، پاسخ بسیاری از سؤالات و ابهامات ذهن و جهان هستی را مییابند که چون جادویی زندگی ما را دربرگرفته و گاه آن را زیروزبر میکند؛ چراکه بسیاری از متفکران و اندیشمندان بزرگ نیز از دیرباز چنین کردهاند. شاید بهتر باشد که ما نیز مسیر پرپیچوخم، ولی روشن آنان را پیش گیریم و به دنیای اسرارآمیز کتابها سری بزنیم. این مهم اگر هیچ سودی نداشته باشد، که دارد، دستکم خط بطلان بر جهل و خرافات میکشد و ذهن ما را با جهان آگاهی و خرد آشتی میدهد.
***
بیل گیتس، مدیر عامل سابق مایکروسافت، مدیر ارشد اجرایی امریکا، کارآفرین، سرمایهدار و نیکوکار مشهور، هرسال، به فراخور زمان و شاید حال خود، کتابهایی را برمیگزیند و به دوستداران و علاقهمندان کتاب معرفی میکند. او در سالهای پیش، کتابهایی را با موضوعاتی متنوع برمیگزید، موضوعاتی از قبیل تربیت و پرورش فرزندان، همدردی، تاریخ امریکا و گاه جهان، مدیریت و بازرگانی،... و رمان. او حتی در سال گذشته، ۲۰۱۹، بیش از معمول سالهای قبل، رمان انتخاب کرده بود و عقیده داشت که این انتخاب هرگز آگاهانه نبوده، اما به او کمک کرده تا دنیایی دیگر را کشف کند. شاید ذهن این نابغهی معاصر، در سال ۲۰۱۹، به کمی ماجراجویی و گم شدن در جهان خیالی رمان نیاز داشت تا برای سال ۲۰۲۰، که گویا اسراری در سینه پنهان داشت، آماده شود.
سال ۲۰۱۷، بیل گیتس در کنفرانس امنیتی مونیخ، ظهور پاتوژنهای جدید را به جامعهی جهانی هشدار داده و گفته بود که جهان باید برای جنگی عظیم، جنگ انسان و پاتوژنهای جدید آماده شود؛ درست مانند شبیهسازیهای مرحلهای، بازیهای جنگی و تمرینات آمادگی تا بتواند دریابد که چگونه بیماریها گسترش مییابند و چگونه میتواند با پاسخهایی مانند قرنطینه و ارتباطات با این دشمن جدید بشر مقابله کند تا وحشت را به حداقل رساند.
آنچه بیل گیتس پیشبینی کرده بود به بدترین شکل ممکن در سال ۲۰۲۰، بهوقوع پیوست و همین امر نیز انتخاب کتابهایی را که او برای مطالعهی امسال خود برگزید با انتخابهای سالهای قبلش متفاوت کرد. او در این سال ملتهب، موضوعاتی را برگزیده است که همه حول یک محورند: آشفتگی اقتصادی و شیوع بیماری و البته مدیریت و رهبری بحران؛ حتی رمانی هم که برگزیده است رمانی است از دو نویسنده چینی! با موضوع حمله بیگانگان به زمین و همکاری گروهی از مردمان زمین با این مهاجمان، آن هم به بهانهی ریشهکن کردن فسادِ درگرفته در این پهنهی خاکی.
مدیرعامل سابق مایکروسافت هنوز مطلبی درباره کتابهایی که انتخاب کرده است ننوشته، اما با توجه به موضوعات کتابها، میتوانیم به هدف از انتخابشان پی ببریم و ما میخواهیم بعضی از کتابهایی که بیل گیتس برای مطالعه در سال ۲۰۲۰ معرفی کرده است را در این مقال معرفی کنیم و کمی بیشتر درباره آنها بخوانیم.
۱٫The Rules of Contagion: Why Things Spread – and Why They Stop by Adam Kucharski
«قوانین آلودگی: چرا چیزها گسترش مییابند و بعد متوقف میشوند؟» اثر آدام کوچارسکی است که انتشارات Basic Booksآن را در جولای ۲۰۲۰ منتشر کرده است. البته همزمانی انتشار این اثر با شیوع بیماری کوید۱۹ نیز درخور توجه است. نویسنده در کتاب خود به این سؤال پاسخ داده که چرا علم شیوع علم زندگی مدرن است، حال چه درباره ایدهها و بیماریهای مسری باشد و چه درباره بحرانهای مالی و اخبار جعلی. آدام کوچارسکی، اپیدمیولوژیک، در این اثر خود، مباحثی چون خشونت اسلحه، دستکاری آنلاین و البته شیوع بیماری را بررسی کرده تا نشان دهد که چقدر ما بیماریهای مسری را اشتباه میگیریم و چقدر علم واقعی شگفتآور است. با مطالعه این کتاب و کشف فاکتورهای مهم و محرکِ شیوع در مییابیم که چیزها چگونه گسترش مییابند و ما دربرابر این شیوع گسترده چه کار میتوانیم انجام دهیم.
Good Economics for Hard Times: Better Anewers to Our Biggest Problems by Abhijit V. Banerjee and Esther Duflo
«اقتصاد صحیح برای روزهای سخت: پاسخهای بهتر به بزرگترین مشکلات ما»، اثر دو اقتصاددان مشهور، آبیجیت بنرجی و استر دوفلو، است که برنده جایزه نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۹ هم شده است. نویسندگان این اثر کوشیدهاند تا به دغدغه بزرگ زمان ما، که درک چگونگی مقابله با مشکلات مهم اقتصادی است پاسخ دهند؛ مشکلاتی که از سفرهای فضایی، درمان بیماری صعبالعلاج و حتی دموکراسی هم مهمترند و حل آن دشوارتر. روشهای اقتصادی صحیح، مبتکرانه و محرک برای روزهای سخت و مداخلات هوشمندانه شرایطی متقاعد کننده و مناسب به وجود میآورد تا جامعه بر پایهی احترام و ارزشها ساخته شود.
The Man Who Solved The Market: How Jim Simons Launched The Quant Revolution by Gregory Zuckerman
«مردی که (مشکلات) بازار را حل کرد: چگونه جیم سیمونز انقلاب کوانت را آغاز کرد؟» اثری از گریگری زوکرمن دربارهی ریاضیدان مرموزی است که پیشگام دوران الگوریتم مدرن بود. زوکرمن توانست در این اثر خود، که آن را در نوامبر ۲۰۱۹ منتشر کرد، رمز و راز تسلط این ریاضیدان جهانی را بر بازار بازگو کند. این اثر پرترهای از میداس افسانهای امروز است که خاک را به طلا تبدیل میکند و بازارها را با توان خودش بازسازی میکند، همچنین داستانی است که انقلاب سیمونز را در جهان تجارت برای ما معنا و تعریف میکند.
The Mosquito: A Human History of Our Deadliest Predator by Timothy C. Winegard
«پشه: تاریخ بشر از مرگبارترین شکارچی ما»، اثر تیمثی سی. وینگارد، در آگوست ۲۰۱۹ منتشر شد. اثری خلاقانه و پیشگام از روایتی واقعی که چشماندازی درام و جدید از تاریخ بشر ارائه میدهد و در آن نشان میدهد که چگونه پشهها در طی هزارهها، قدرتمندترین نیرو در تعیین سرنوشت بشر بودهاند.
چرا اسکاتلند حاکمیت خود را به انگلیس تسلیم کرد؟ چه چیزی هزاران سال از زندگی پاپهامحافظت کرد؟ چرا استعمارگران انگلیسی در هند و امریکا نوشیدنیهای خاصی را انتخاب کردند؟ و سلاح مخفی جورج واشینگتن در انقلاب امریکا چه بود؟ پاسخ همه این سؤالها و سؤالهای بیشتر این است: پشهها!
داستان واقعی پشهها که تحت تأثیر بینشهای شگفتانگیز است، داستانی خارقالعاده و ناگفته از سلطنت پشهها در طول تاریخ بشر و تأثیر غیرقابل انکار آن بر نظم جهانی مدرن است.
The Three Body Problem by Cixin Liu, Luke Daniels
«مشکل سه پیکر»، اثری از کن لیو و سکسین لیو. این اثر که انتشارات Tor Books آن را در سال ۲۰۱۴ منتشر کرده است در گروه ادبیات چین جای دارد و داستان بیگانگانی فضایی است که قصد دارند به زمین حمله کنند. اخبار حمله این بیگانگان آیندهی بشر را برای همیشه دگرگون و آنها را از هم جدا میکند. برخی میخواهند به موجودات برتر کمک کنند تا دنیایی را که فاسد میدانند تسخیر کنند و برخی هم آماده میشوند تا به هر قیمتی با آن تهاجم مبارزه کنند.
این اثر حماسهای زمینی را با بینشی عظیم آغاز میکند.
«رهبری در روزهای آشفته» اثر دوریس گودوین است که برنده جایزه پولیتزر نیز شده. او پس از پنج دهه مطالعهی تحسینبرانگیزش درباره تاریخ ریاست جمهوری، اکتشافات درخشانی را در زمینه توسعه اولیه، رشد و تمرین رهبری ارائه میدهد و به سؤالاتی از قبیل آیا رهبران متولد میشوند یا ساخته میشوند؟ جاهطلبی از کجا میآید و چه تأثیری بر رشد رهبری دارد؟ و آیا رهبران زمان را میسازند یا زمان سبب بهوجود آمدن رهبران میشود؟ پاسخ میدهد.
گودین در این اثرش، که در سپتامبر ۲۰۱۸ منتشر شد، شخصیت و ویژگیهای رفتاری چهار رئیسجمهور امریکا (آبراهام لینکلن، تئودور روزولت، فرانکلین دی. روزولت و لیندن ب. جانسون) را که از نزدیک بررسی کرده، ترسیم میکند تا نشان دهد آنها چگونه ویژگیهای رهبری را در دوران خود شناختند و شناخته شدند.
این اثر نقشهی راهی ضروری برای رهبران است و آنها را در هر زمینهای رهبری میکند. در دنیای قطبیشدهی امروزی نیز چنین آثاری ضروری است؛ آثاری دربارهی رهبران بزرگ و معتبر جهان و تصمیمات آنها در مواقع هراس و شکست.
The Great Influenza: The Story of The Deadliest pandemic in History by John M. Barry
به دلیل شیوع کووید ۱۹، «آنفولانزای بزرگ: داستان پاندمی کشنده تاریخ»، که جان باری آن را در سال ۲۰۰۵ نوشته است، در فهرست کتابهای ۲۰۲۰ بیل گیتس قرار گرفته. این اثر مستند با وسعت دید و تحقیقی گسترده درباره اپیدمی آنفولانزای اسپانیایی، مدلی دقیق و هوشمندانه پیش روی ما میگذارد. آخرین درسی که باری در سال ۱۹۱۸، از آن اپیدمی گرفت در عین سادگی، دشوار بود: مسئولان باید اعتماد عمومی را حفظ کنند.
جان باری هیچ اتفاقی را در این اثر خود، تحریف نکرده و همه پیشامدها را بهطور کامل و بدون دستکاری بیان کرده است. او در کتاب خود، به صراحت به این سخن لینکلن اشاره میکند: «اگر یک رهبر واقعیت چیزی را که باعث وحشت است شفاف و آشکار، نشان دهد، مردم میتوانند آن را از بین ببرند.»
Outbreak Culture: The Ebola Crisis and The Next Epidemic by Pardis Sabeti and Lara Salahi
«شیوع فرهنگ: بحران ابولا و اپیدمی بعدی»، اثر محقق ژنتیک پردیس ثابتی و روزنامهنگار لارا صلاحی است. پردیس ثابتی بهخاطر تحقیقاتش در اپیدمی ابولا برنده جایزه شده است. او در این اثر خود و همچنین در سخنرانیهایش راههای جلوگیری از اپیدمی بعدی را بیان کرده است.
این اثر که در سال ۲۰۱۸ نوشته شده است، تمام مراحل این بیماری همهگیر (ابولا) را بررسی و عواملی را که باعث شده اطلاعات کلیدی از دسترس پزشکان دور ماند شناسایی میکند.
نویسندگان شیوع فرهنگ با استخراج بینش کارشناسان بالینی، مأموران جمعآوری دادهها، متخصصان سازمانی و پژوهشگران سلامت، از سیستم شکستخوردهای پرده بر میدارند که در به اشتراک گذاشتن دانش این ویروس و تضمین کنترل آن ناتوان است و از آنجا که رازداری، رقابت و هماهنگی ضعیف تقریباً هر اپیدمیای را به خطر میاندازد، پردیس ثابتی پس از شیوع مرگبار بیماری ابولا، به دنبال تغییر فرهنگ نیروهای کمکی بینالمللی است که ما را از آمادگی قبلی برای شروع حملهی ویروسی بزرگتر محروم کرده است.
***
کتابهایی که در این نوشته معرفی شد بخشی از آثاری است که بیل گیتس برای مطالعه در سال بحرانی ۲۰۲۰ برگزیده و مخاطبانش را نیز به خواندن آنها دعوت کرده است؛ آثاری که مطالعه آنها به خوانندگان، اعم از رهبران جوامع و مردم عادی، کمک میکند تا در شرایط بحران که اقتصاد جوامع یا حتی اقتصاد جهانی فلج میشود یا بیماری خاصی اپیدمی میشود، بتوانند سکان امور خود و جامعه را به دست گیرند و به سلامت از بحران عبور کنند. اساس همه این آثار بر پایهی همدلی و همکاری است و اعتماد مردم جوامع را به یکدیگر و به مسئولان طلب میکند.
اگر روزی بخت با شما یار بود که سری به قفسه کتابهای بیل گیتس بزنید، بیتردید کتابهایی را خواهید یافت که راه و رسم ساختن جامعهای بهتر را به شما میآموزند.
منابع:
https://www.gatesnotes.comhttps://www.businessinsider.com/https://www.amazon.com/
تهیه و تنظیم: مهسا درویش