وقتی سارتر، فروید را سوژه می‌کند!

فیلمنامه فروید اثر ژان پل سارتر را می‌توان از جذاب‌ترین متون خلق شده در قالب فیلمنامه از سوی یک فیلسوف در مورد یک روانکاو دانست. در سال ۱۹۵۸ جان هیوستُن فیلمساز امریکایی از ژان پل سارتر می‌خواهد تا درباره فروید و دستاوردهایش در علم روانکاوی فیلمنامه‌ای بنویسد. سارتر با طیب خاطر  پیشنهاد را می‌پذیرد و یک سال بعد فیلمنامه قطوری تحویل می‌دهد که به قول هیوستن پهن و زمخت بود، مثل رانهای من! هیوستن تقاضا می‌کند تا قسمتهایی حذف یا تعدیل شود. نسخه تحریر دوم نیز با همان انشای آشنای سارتر حجیم و قطور می‌شود. فیلم سرانجام در سال ۱۹۶۱ با عنوان فروید،امیال پنهان با هنرنمایی مونتگمری کلیفت در نقش فروید به نمایش درمی‌آید. سارتر در نهایت و از خلال تحقیقات و در روند نوشتن این فیلمنامه به این نتیجه می‌رسد که روانکاوی پیش از آنکه یک اصل علمی باشد، حاصل کار و تلاشی است عظیم درباره خود و نیز ضد خود. در بخشی از این فیلمنامه می‌خوانیم: شارل: پدرم را ببخشید دکتر، او برای موضوع بی اهمیتی شما را به زحمت انداخته است. فروید بی آنکه پاسخی بدهد نگاهش به ریسمان قرمز است. -پدرم شیفته من است، ملاحظه می‌کنید که، ترجیح می‌دهد مرا دیوانه به حساب آورد. من دیوانه نیستم، آدم بدی هستم. فساد، تا عمق روحم نفوذ کرده. فروید در سکوت و بی آنکه کلمه‌ای بگوید، دقیق و صمیمی گوش می‌دهد. -شما به بدی عقیده ندارید؟ فروید: چرا. شارل: و به شیطان؟ فروید: نه. شارل: در اصل، من هم همین طور. شارل چهره‌ی درمانده‌ای پیدا می‌کند. هراسیدگی مجددا در چهره‌اش ظاهر می‌شود. بازوانش را صلیب‌وار بر هم می‌گذارد و بعد از هم می‌گشاید. فروید از جا بلند می‌شود، نگاهش به پاهای شارل است. ریسمانی را که به دور پاهای شارل پیچیده شده لمس می‌کند. فروید: این چیست؟ شارل با ترشرویی و بی آنکه فروید را نگاه کند، زیر لب می‌گوید: شارل: خودتان که می‌بینید، ریسمان اطمینان! … فیلمنامه فروید با ترجمه قاسم روبین به همت انتشارات ناهید به چاپ رسیده و کتاب حاضر در ۵۲۰ صفحه رقعی با جلد سخت و قیمت ۳۵ هزار تومان چاپ و روانه بازار نشر شده است. واحد خبرگزاری موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات