جستجوی کتاب
عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
ورود به فروشگاه
معرفی کتاب: چهارشنبه‌سوری
چهارشنبه‌سوری کتابی است با زیر عنوان جشن عروج ارواح مردگان به عالم زندگان، نوشته علی بلوکباشی، و چاپ نشر گل‌آذین. چهارشنبه‌سوری پدیده‌ای فرهنگی است که هر ساله در آخرین روزهای پایانی سال، بستر اجتماعی گسترده‌ای برای بازسازی و نمایش و تکرار خاطره‌ای جمعی از جشنی کهن و سنتی را در فضای زمانی خاص فراهم می‌کند و عرصه مناسبی را برای جلوه‌گر ساختن کنش‌های شادگونه و نشاط‌انگیز مردم آماده می‌سازد.
مفهوم چهارشنبه‌سوری ساختاری نمادین و معنادار در کنش‌های آئینی مردم داشته و در طول چندین نسل علی‌رغم تغییر نظام‌های حکومتی و سیاسی در تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران، در فرهنگ مردم حفظ شده و به روزگار کنونی رسیده است.
عناصر ساختاری مراسم چهارشنبه‌سوری برتابنده مجموعه رفتارهایی هستند که در فرایند تاریخی با باورهای عامیانه توده مردم ایران در هم تنیده و در آستانه گذار زمان از یک سال خورشیدی به سالی دیگر نمود یافته‌اند. جوهره این جشنواره فرهنگی، تافته‌ای است بافته از تار و پود فرهنگ جشن‌های دیگر ایرانی، به‌ویژه جشن نوروزی در تاریخ فرهنگ سنتی ایران.
راز ماندگاری و تداوم این جشن نیز همچون جشن‌های شب یلدا و نوروز و سده، به فضای زمانی و طبیعی کیهان از سویی و به مجموعه اعتقادات و باورهای مردم درباره قداست این امر فرهنگی و اعتقاد به بازگشت ارواح مردگان در عالم خاکی در آخر سال و آغاز سال نو از سوی دیگر، پیوند دارد. به گفته بیمن، یکی از انسان‌شناسان ایران‌پژوه، جشن‌های ایرانی به‌طور کلی برتابنده جوهره فرهنگ تمدن ایرانی است که در آن‌ها کنش‌های جشنوارگی کنش‌وران، مجموعه‌ای از نمادها، باورها و نهادهای فرهنگی ایرانی را پاسداری می‌کنند.
در کتاب چهارشنبه‌سوری، این پدیده فرهنگی اجتماعی، از جنبه‌های گوناگون تاریخی، اسطوره‌ای-آئینی، زبانی و نشانه‌شناختی مطالعه، بررسی و تحلیل شده و از برخی کنش‌های نمادین آن رمزگشایی شده است.
قسمتی از کتاب چهارشنبه‌سوری:
در ایران باستان، همه روزهای ماه، خجسته و فرخنده به شمار می‌رفته‌اند و هر روز ماه را همان‌طور که در پیش اشاره شد، به نام ایزد و فرشته‌ای می‌نامیده‌اند و مبارک و گرامی می‌داشته‌اند. هر روز از ماه که نامش با نام ماه همسان بود، آن روز را مقدس می‌انگاشتند و جشن می‌گرفتند و مجالس شادی بر پا می‌کردند. در گاه‌شماری ایران هفته جایی نداشت و فقط در میان مردم قوم یهود که در ایران می‌زیستند، هفته کاربرد داشت و نزد گروهی از آنان روز چهارشنبه هفته فرخنده و مبارک شمرده می‌شد و یکی از این چهارشنبه‌ها را اول سال قرار داده بودند و عید می‌گرفتند. این گروه از یهودیان معتقد بودند که خداوند دو نور عظیم در یکی از روزهای چهارشنبه سال آفریده است و به این سبب همه روزهای چهارشنبه هفته را مبارک می‌پنداشتند. روزهای چهارشنبه به ویژه چهارشنبه آخر سال برای کردهای ایران نیز قداست خاصی داشته است، از این رو برای خوش‌یُمن بودن و دوام ازدواج‌ها، مراسم جشن عروسی را روز چهارشنبه آغاز می‌کردند و تا روز جمعه آن را ادامه می‌دادند. در میان زنان کُرد موسوم بود که صبح روز چهارشنبه هر هفته به زیارت اهل قبور و مزار پیران مقدس بروند. ظاهراً روز چهارشنبه در میان قوم کرد، روز مردگان شناخته می‌شد و برای تجدید همبستگی با روان مردگانشان و یادآوری آن‌ها بر سر گورشان می‌رفتند. واسیلی نیکیتین به نقل از رساله محقق روسی موچورسین درباره باورهای کُردهای آذربایجان با اشاره به قداست این روز می‌نویسد: «به باور این مردم، در روز چهارشنبه پیش از نوروز، آب رودخانه‌ها و نهرها بند می‌آید و یخ می‌بندد؛ تمام طبیعت به خواب می‌رود و آسمان باز می‌شود. هرکس هنگام پدیداری این رویداد حاضر و ناظر باشد و همان دم آرزویی بکند، آرزویش برآورده خواهد شد.»
در حال بارگزاری دیدگاه ها...