معرفی کتاب: تئوری انتخاب در اتاق مشاوره

تئوری انتخاب در اتاق مشاوره کتابی است از دکتر ویلیام گلسر. گلسر در این کتاب با نشان دادن راه‌های رهایی از تهدیدهای بیرونی و گام‌های منتهی به آزادی درونی، به ما می‌گوید که این مسیر به طور عجیبی ساده است. البته گام نهادن در این راه شهامت و اعتماد می‌خواهد تا بتوانیم شیوه‌ی تفکرمان را تغییر دهیم، اما روش معنادار کردن چیزهایی که به نظر بی معنا می‌رسد تجربه‌ی شگفت آوری است. دکتر گلسر در این کتاب، راهنمایی عملی برای تغییر زندگی نوشته است و تاکید دارد که همواره تغییر از درون به بیرون انجام می‌گیرد. او با اشاره‌ی مستقیم به شرایط سخت و ناگواری که در زندگی تجربه می‌کنیم، توضیح می‌دهد که نیازی نداریم قربانی گذشته یا محیط خود باشیم. او تلاش می‌کند به خواننده کمک کند با استفاده از تئوری انتخاب، قربانی بودن را انتخاب نکند یا به قربانی بودن ادامه ندهد. تئوری انتخاب معتقد است هر چه بیشتر با مفاهیم این روان‌شناسی آزادی‌بخش آشنا شویم و با آن زندگی کنیم، می‌توانیم افرادی موثرتر، والدینی خشنودتر، همسرانی رضایتمندتر و کارکنانی مولد و خلاق‌تر باشیم و سکان زندگی خود را ماهرانه‌تر در اختیار گیریم.

قسمتی از کتاب تئوری انتخاب:

در فیلم بهتر از این نمی‌شه (As Good As It Gets ) شخصیت اصلی، ملوین اودال، با بازی جک نیکلسون، نمایی واقعی و کنترل ناپذیر از اختلال وسواس فکری عملی را به نمایش می‌گذارد. ولی بر اساس تئوری انتخاب باور ندارم که ملوین از اختلال روانی رنج می‌برد یا هیچ کنترلی بر رفتار خود ندارد. به نظر من او وسواس و اجبار را برای کنار آمدن با مشکلی که از آغاز فیلم مشهود است، یعنی نداشتن روابط نزدیک رضایت بخش انتخاب کرده است. او مانند همه ما، برای دست یافتن به زندگی لذت بخش باید حداقل یک رابطه‌ی خشنود کننده داشته باشد. وقتی در برقراری ارتباط با دیگران شکست می‌خوریم، همانند ملوین رنج می‌بریم، زیرا نیاز به داشتن رابطه، مثل نیاز به بقا در ژن‌های ما وجود دارد. تقریبا تمام دردها یا ناهنجاری‌هایی که با انتخاب‌های ما مرتبطند و بیماری روانی نامیده می‌شوند، هشدار ژنتیک به شمار می‌روند: ما رابطه‌ای که نیاز ژن‌هایمان را ارضا کند نداریم. وقتی از دردی روانی یا جسمانی رنج می‌بریم مغز اجازه نمی‌دهد بیکار بنشینیم: باید برای کاهش درد کاری بکنیم. آنچه بیماری روانی نامیده می‌شود شیوه‌هایی است که بسیاری از مردم، مانند ملوین اودال، برای کنار آمدن با درد تنهایی یا نداشتن رابطه‌ی مطلوب انتخاب می‌کنند. این انتخاب برای ملوین وسواس و اجبار است، انتخابی که یکصد سال است به اشتباه بیماری روانی نامیده می‌شود. با وجود انتخاب نشانه‌های وسواس و اجبار یا هر نشانه دیگر، انتخاب این نشانه‌ها همواره بهترین انتخاب در آن زمان مشخص برای ارضای یک یا چند مورد از نیازهای پنجگانه‌ی ژنتیکی ما، یعنی بقا، عشق و احساس تعلق، قدرت، آزادی و تفریح بوده است. هنگام انتخاب یک رفتار، یقین داریم که هر انتخاب دیگری تاثیر کم‌تری دارد و این انتخاب، در زمان خود، بهترین انتخاب است. وقتی می‌گوییم نباید این کار را بکنیم و سپس برای انجام آن پیشقدم می‌شویم، به موثر بودن آن کار شک داریم، ولی تردید ما به اندازه‌ای نیست که مانع انتخاب چنین عملی شود. تئوری انتخاب ساز و کار نیازهای ژنتیک را در برآورده نشدن نیازها و ناکامی‌ها و روش‌هایی که برای کنار آمدن با این ناکامی‌ها انتخاب می‌کنیم توضیح می‌دهد. در این کتاب، تئوری انتخاب در ساختار واقعیت درمانی به کار گرفته شده است. من این روش مشاوره را از زمان ابداع آن در ۱۹۶۲ آموزش می‌دهم و برای پیشرفت آن تلاش می‌کنم. در ۱۹۶۵ کتاب واقعیت درمانی را نوشتم. واقعیت درمانی شیوه‌ای از مشاوره است که امروزه در سراسر جهان تدریس می‌شود. البته کتاب واقعیت درمانی مبنای تئوریک نداشت، ولی این کتاب، تئوری انتخاب را که مبنای نظری واقعیت درمانی است، شرح می‌دهد و نسبت به قبل پیشرفت‌های بسیاری داشته تا این فرآیند را به روز نگه دارد. در این کتاب اصطلاحات مشاوره، درمان و روان درمانی را مترادف یکدیگر به کار می‌برم، زیرا معتقدم این کلمات یک فعالیت واحد را توصیف می‌کنند. همان طور که قبلا بیان شد، ملوین برای سازگاری با درد زندگی بدون رابطه‌اش، رفتارهای وسواسی و اجباری را انتخاب می‌کند که تلاش تقریبا ناموفقی برای کنترل خشمش است. این خشم بلافاصله زمانی بروز می‌کند که مجبور است با افرادی که موجب سرخوردگی او شده‌اند کنار بیاید. در ابتدای فیلم، از این خشم و خطرهایش برای خود و دیگران بی اطلاع به نظر می‌رسد ولی مطمئنا، مانند همه‌ی ما آگاه است که به عشق و تعلق خاطر نیاز دارد، زیرا او فردی است که پرفروش‌ترین رمان‌های عشقی را می‌نویسد.  

طرح جلد اصلی کتاب

واحد خبرگزاری موسسه گسترش فرهنگ و مطالعات