عنوان کتاب، مولف، مترجم یا ناشر مورد نظر خود را برای جستجو وارد کنید.
ادبیات ملل: ادبیات امریکای لاتین
شاید بتوان واژۀ «انفجار» را واژۀ مناسبی برای پیشرفت و جهش ناگهانی ادبیات امریکای لاتین در دهۀ ۱۹۶۰ دانست. اقبال و محبوبیتی که هرگز به محدودۀ کشورهای این منطقۀ جغرافیایی محدود نشد و نمایی بین‌المللی پیدا کرد. در کانون این رخداد بزرگ، نویسندگانی چون کورتاسار آرژانتینی، مارکز کلمبیایی، بارگاس یوسای پرویی، فوئنتس مکزیکی و آنخل آستوریاس گواتمالایی قرار داشتند. منتقدان ادبی در مقولۀ پیشرفت ادبیات امریکای لاتین، عموماً سه عامل مهم را برمیشمرند: اول اوضاع سیاسی آن خطه جغرافیایی در دهه ۶۰ و بهخصوص جریانات مربوط به انقلاب کوبا. دوم رشد چشمگیر مطبوعات و افزایش فعالیت‌های ادبی در قالب روزنامه‌نگاری و داستان‌های کوتاه چاپی و سوم ظهور ناشران قدرتمند، بابرنامه و تازهنفس، هم در امریکای لاتین و هم در اسپانیا.
نقشه جغرافیایی منطقه امریکای لاتین
می‌توان این نویسندگان را نویسندگان جهانوطن توصیف کرد، چرا که دامنۀ گستردگی مخاطبانشان کمکم به سرتاسر عرصۀ گیتی گسترده شد و آثارشان با استقبال فوق‌العاده‌ای نیز در جهان روبهرو شد. البته نکتۀ جالب توجه آنجاست که حتی تعدادی از این نویسندگان نیز در آن زمان‌ها، در کشورهای خود در منطقۀ امریکای لاتین زندگی نمی‌کردند و در خارج از کشورهای خود سکونت داشتند. مثلاً مارکز برای ادوار گوناگونی در اروپا اقامت داشت، کورتاثار برای سال‌ها در فرانسه سکونت داشت و نویسنده‌ای مانند فوئنتس نیز مدام از این کشور به کشور دیگری مهاجرت می‌کرد و هیچ‌گاه در یک کشور و برای مدت طولانی اقامت نمی‌کرد. می‌توان ویژگی نوشته‌های نویسندگان را در این دوره آن دانست که با تزریق نوعی رازآلودگی به نوشته‌های خود، واقعیت را آغشته به نوعی راز مخصوص خود کنند. آنها عموماً شیوۀ روایی ساده و تکخطی را نیز کنار نهادند و در آثار خود از الگوهای فرمی پیچیده‌تری بهره‌مند شدند.
کوبا در روزهای انقلابی
گابریل گارسیا مارکز مشهورترین نویسندۀ امریکای لاتین در این دوره است. او در سال ۱۹۶۷ اثری را خلق کرد که یک تنه، نظریۀ رئالیسم جادویی را بدل به امری جهانی و شناختهشده کرد: صد سال تنهایی. صد سال تنهایی روایت چندین نسل از خانوادۀ بوئندیاست که در فراز و فرودهای گوناگون زندگی‌شان در شهر ماکوندو روزگار می‌گذرانند. یوسا دیگر نویسندۀ شاخص این منطقه در کنار ارزش والای آثارش، از جنبۀ دیگری نیز نویسندۀ شاخصی محسوب می‌شود: یوسا در کنار نویسندگی وارد فعالیت‌های سیاسی نیز شد. فعالیت‌هایی که بعدها در دل آثارش نیز انعکاسی البته هنرمندانه داشت.
ماریو بارگاس یوسا
زندگی سگی منتشرشده به سال ۱۹۶۳، اثر نقادانه تند و تیز یوساست که در آن ارتش پرو و همچنین مدرسۀ نظامی پرادو را به تندترین شکل ممکن مورد نقد خود قرار می‌دهد. بیزاری او از زندگی نظامی و فضاهای نظامی بهخوبی در سطرسطر این رمان نمود یافته است و گفتوگو در کاتدرال، سومین رمان این نویسنده، بی‌پروایی او را به مرحلۀ دیگری می‌رساند. کاتدرال ظاهراً به معنای کلیسای جامع است اما در این رمان نام کافه‌ای است که در آن شخصیت‌های رمان گذشته را لایهبهلایه، واکاوی می‌کنند. اما کارلوس فوئنتس مکزیکی یک ویژگی درخشان دارد: او پرفروشترین نویسنده در تاریخ ادبیات مکزیک است. فوئنتس همچنین یکی از پرکارترین نویسندگان دوران شکوفایی ادبیات امریکای لاتین نیز هست که جوایز زیادی نیز برای آثار متعددش دریافت کرده. فوئنتس با همان نخستین رمانش یعنی مرگ آرتیمو کروس، ره صد ساله را طی کرد و خود را به عنوان چهرۀ نو و مهم ادبیات امریکای لاتین به همگان شناساند. مرگ آرتیمو کروس، انقلاب مکزیک را در زمینۀ خود دارد و در آن، فوئنتس با استفاده از عناصر تکنیکی همچون فلش‌بک‌های متعدد، روایت خود را به پیش می‌برد.
کتاب مرگ آرتیمو کروز
اما در این میان، خولیو کورتاسار، شاید جهانی‌ترین نویسندۀ این منطقه باشد. او که در سال ۱۹۱۴ در بروکسل به دنیا آمده بود، بیشتر عمر خود را در پاریس گذراند. مهمترین اثر او یعنی لی‌لی، سورئالیسم ادبی را به بدیع‌ترین شکل خود رساند. کورتاسار فرمی را برای روایت رمان خود برمی‌گزیند که در آن برخی فصل‌ها غیر ضروری‌اند! خواننده می‌تواند این فصل‌ها را بخواند یا نه، و به این ترتیب خوانش‌های گوناگونی از این رمان در نزد مخاطبان حاصل می‌شود. میگل آنخل آستوریاس، نویسنده اهل گواتمالا، از دیگر نویسندگان شاخص و تأثیرگذار این منطقه است. او که در رشتۀ حقوق تحصیل می‌کرد، تحصیلات خود را تا مقطع دکترا ادامه داد. در سال ۱۹۲۴ به لندن رفت و پس از آن راهی پاریس شد و در دانشگاه سوربون در رشتۀ نژادپرستی تحصیل کرد. افسانه‌های گواتمالا چاپشده به سال ۱۹۳۰ در مادرید، در واقع همان افسانه‌های دوران کودکی اوست که در قالب داستان‌هایی به چاپ رسید و سبب شد تا اروپاییان و دیگر دوستداران ادبیات امریکای لاتین، با کشور نسبتاً مهجور آستوریاس آشنا شوند. شاهکار آنخل آستوریاس، آقای رئیس جمهور، در سال ۱۹۴۴ به چاپ رسید، کتابی که بلافاصله در گواتمالا توقیف شد. دوران حکومت استرادا کابررا، رئیس جمهوری که استبداد بی‌رحمانه ویژگی اصلی دوران حکومت اوست، زمینۀ اصلی این رمان آستوریاس است.
خولیو کورتاسار
قلم آستوریاس همچنین گونۀ خاصی از رئالیسم جادویی را تشریح می‌کند. امریکای لاتین منطقه‌ای پر از باورهای خرافی، اعتقادات عجیب و غریب و سحر و جادوست. آستوریاس با قلم جادویی خود، این موارد را در دل آثار خود واکاوی می‌کند. امریکای لاتین منطقه‌ای است که البته هیچ‌گاه مصائب زندگی و سیاست‌های رادیکال سیاستمداران در دهه‌های گذشته، سبب نشد تا سرچشمه‌های هنر و ادبیات در آن خشکیده شود و ظهور این تعداد نویسنده بزرگ، خود گواه این مدعاست.