تاریخ علم در ایران 4 (از دوره ی مشروطیت تا کنون)

فرهنگستان های تحقیقاتی به منظور رهبری علمی: این فرهنگستان ها که درواقع بالاترین نهاد علمی محسوب می شوند، وظیفه سیاستگذاری و آینده نگری برای توسعه علوم و فنون و تقویت سازمان های علمی و پژوهشی را بر عهده دارند. این دسته کوشش می کنند راه پیچیده و ناهموار تحقیق و پژوهش را برای متخصصان و دانشمندان هموار نمایند و با تشویق و اهدای انواع جوایز، ضمن تقدیر از دانشمندان، موجبات رقابت سالم میان آن ها را فراهم آورند. این فرهنگستان ها علاوه بر توصیه های مداوم و ارائه رهنمود به دولت، دانشگاه ها، سازمان های برنامه ریزی، با اجرای طرح هایی در زمینه های کلان، پژوهش های اصیل را به اعضای خود از طریق بنیادهای وابسته انجام می دهند. آن ها ارتباط سازمانی با دانشگاه ها ندارند، هرچند اعضای این سازمان ها از دانشگاه هستند. بدین ترتیب این دسته از فرهنگستان ها نقش محوری در توسعه علوم داشتند که بیشتر جنبه رهبری و ارائه طریق و یا مدیریتی دارند و زمینه های پژوهش را برای سایر محققان فراهم می کنند. در ضمن دولت در مسائل کلان برنامه های توسعه علوم و فنون که جنبه ملی داشته باشد، از حضور اندیشمندان در فرهنگستان علوم بهره می برد. استرالیا، کانادا، هند و کشورهای غرب از نمونه کشورهایی هستند که فرهنگستان هایی با این ساختار دارند.

فرهنگستان های تحقیقاتی سیاست گذار: دسته دوم فرهنگستان هایی هستند که نسبت به فرهنگستان های گروه اول، محوریت و دخالت بیشتری در تدوین الگوی توسعه علمی و فنی کشور دارند. آن ها دانشگاه ها را زیر چتر خود داشته و هریک، مراکز تحقیقاتی متعددی دارند. در این مراکز اغلب مشتاقان علم و دانشجویان در دوره های کارشناسی ارشد و دکتری مشغول تحصیل هستند. اعضا بخشی از فعالیت خود را به آموزش و تحقیق در این مراکز اختصاص می دهند.

این فرهنگستان ها دارای انتشارات گوناگونی در زمینه های تحقیقات بنیادی و کاربردی هستند و در حقیقت آن ها عالی ترین نشریه های پژوهشی را منتشر می کنند.